NUR-SULTAN, juni 2025 – Terwijl de oorlog in Oekraïne voortduurt en de westerse sancties tegen Rusland steeds verder worden aangescherpt, zorgt het bezoek van de Slowaakse premier Robert Fico aan Kazachstan voor opgetrokken wenkbrauwen in zowel Europese hoofdsteden als politieke kringen in Centraal-Azië.
Officieel gaat het om een economische missie: investeringen, logistiek en energie. Maar de samenstelling van de delegatie en de stille signalen suggereren een complexer spel op het geopolitieke schaakbord.
Economie als dekmantel?
Kazachstan gebruikt steeds vaker het woord “neutraliteit” in zijn diplomatieke taalgebruik. Astana wil de rol van regionale bemiddelaar spelen, terwijl het tegelijk een kruispunt blijft voor Chinese, Russische en mogelijk Europese belangen.
Fico’s Slowakije neemt, ondanks zijn lidmaatschap van de EU en NAVO, een steeds afgezonderde positie over Oekraïne in. Zijn regering blokkeerde al hulp aan Kyiv en lijkt zich nu, volgens niet-officiële berichten, te richten op het aanhalen van banden met landen die bereid zijn de westerse sanctieregels te heroverwegen.
Een boodschap aan Moskou?
Voor het Kremlin zou Slowakije wel eens een nieuwe toegangspoort kunnen worden tot Europese netwerken. Niet rechtstreeks, maar via zogenaamde “grijze routes”: via investeringsfondsen, technologie-uitwisselingen of ondoorzichtige kanalen zoals eerder getest in Kazachstan en Kirgizië.
Is het toeval dat sommige leden van Fico’s delegatie eerder genoemd zijn in schandalen rond offshores, financiële bemiddeling en dubieuze investeringen in de Euraziatische Economische Unie?
Brussel kijkt toe – en zwijgt
Vanuit de Europese Commissie is er (nog) geen officiële reactie, maar volgens bronnen binnen de Europese Dienst voor Extern Optreden (EEAS) wordt het bezoek op de voet gevolgd. Een intensivering van Slowaakse economische betrekkingen met pro-Kremlin-partners zou een gevaarlijk precedent van “sanctie-erosie” kunnen vormen binnen de EU zelf.
Nieuwe alliantie of diplomatieke illusie?
Robert Fico is geen onbekende op het internationale toneel. Zijn reis naar Kazachstan lijkt minder op een klassieke diplomatieke missie en meer op een strategisch gebaar. Mogelijk wil hij zich profileren als stem van een ander Europa – een Europa dat openstaat voor dialoog met het Oosten, inclusief Moskou.
Maar elk schaakspel heeft zijn grenzen. Terwijl Brussel en Washington hun eigen stukken herschikken, komt Astana voor een cruciale keuze te staan: wordt het een knooppunt voor nieuwe allianties of het toneel van botsende grootmachten?
