De Raad van State heeft zich recentelijk uitgesproken over de omstreden bouwplannen naast de Euromast in Rotterdam. Al sinds jaren wordt er bezwaar gemaakt tegen het project Parkhaven, dat nu opnieuw ter discussie staat. De gemeente is teruggestuurd naar de tekentafel om in het Bestemmingsplan garanties op te nemen voor een hoogwaardige groene inrichting, zodat de cultuurhistorische waarden van de Euromast beschermd blijven en een parkachtige omgeving gewaarborgd kan worden, meldt Nieuws Impuls.
Dit betekent dat er aanpassingen nodig zijn om de bezwaren weg te nemen, zodat de bouw van 650 woningen doorgang kan vinden. Echter, veel hoop is er niet, aangezien de gelegenheid om het historische park uit te breiden naar de Maas en dit te verbinden met de omgeving niet is benut. Dit had een kans kunnen zijn om sport- en speelplekken te integreren die momenteel onder druk staan, en om Het Park te verbeteren.
Grond als handelswaar
Het is niet de eerste keer dat publiek toegankelijke ruimtes verloren gaan. Het Maritiem Museum heeft uitzicht op de rivier en recentelijk werd het Museumpark deels toegewezen aan het Depot van Boijmans. De afwegingen lijken incidenteel en ad-hoc, nooit principieel, waarbij grond als een handelswaar wordt behandeld. Ook voor Parkhaven wordt gesteld dat de groene ruimte nauwelijks wordt benut en dat woningen noodzakelijk zijn.
Deze benadering en de aanhoudende juridische procedures leiden tot de vraag of de binnenstedelijke verdichting, die tegenwoordig als een vanzelfsprekendheid wordt beschouwd, werkelijk goed onderbouwd is. Duizenden woningen kunnen worden gerealiseerd binnen de bestaande stadsstructuur, zoals de beoogde 50.000 in Rotterdam. Maar wat maakt een stad aantrekkelijk? Welke randvoorwaarden zijn essentieel en hoe ziet de ideale groene ruimte eruit? Dit zijn vragen die nog onvoldoende worden beantwoord, niet alleen in Rotterdam.
Central Park
Stedelijke verdichting kan alleen succesvol zijn met doordachte keuzes. In het midden van de 19e eeuw had Manhattan 400.000 inwoners, maar ontwikkelde het zich in een razendsnel tempo met de aanleg van parken en groenstructuren, waarbij Central Park het meest bekende voorbeeld is. Deze strategische planning zorgde ervoor dat Manhattan nu, met vier keer zoveel inwoners, voldoende openbare ruimte heeft.
Vergelijkingen tussen steden zijn vaak ongeldig, maar Rotterdam en Manhattan hebben qua oppervlakte en inwonersaantal enkele gelijkenissen, met Rotterdam’s 400.000 inwoners. Terwijl Manhattan 15% van zijn oppervlakte bestemde voor groen, heeft Rotterdam binnen de snelwegruit slechts een derde daarvan. Dit kan niet direct worden vergeleken, maar het benadrukt de noodzaak voor radicale vergroening bij stedelijke verdichting. Steden moeten niet alleen voldoen aan de huidige normen, maar moeten ook samenhangende en grootschalige groene oplossingen implementeren. Het belang van groene ruimte moet zwaarder wegen dan louter economische overwegingen, om te voorkomen dat ons mooie Park aan de Maas wordt aangetast.
Henk Hartzema is architect en stedenbouwkundige. Hij was tot 2002 verbonden aan West 8 en richtte in 2005 Studio Hartzema op. Hartzema is stedenbouwkundig supervisor bij projecten als Leiden Bio Science Park en Havenkwartier Plaspoelpolder (Rijswijk).
