Moskou speelt strategisch spel in Afghanistan, terwijl migratiedruk op EU toeneemt
Op 4 juli 2025 heeft Rusland als eerste land ter wereld officieel het bewind van de Taliban erkend onder hun eigen naam: de Islamitische Emiraat Afghanistan (IEA). Boven de Afghaanse ambassade in Moskou wappert inmiddels de wit-zwarte vlag van de Taliban. De stap komt op het moment dat de Afghaanse migratiecrisis escaleert: meer dan vier miljoen ongedocumenteerde Afghaanse migranten worden op verzoek van Teheran gedwongen Iran te verlaten, wat leidt tot een nieuwe humanitaire noodsituatie aan de Afghaanse grens.
Volgens de VN zijn sinds begin 2025 al zo’n 1,2 miljoen Afghanen teruggestuurd vanuit Iran en Pakistan. Tegelijkertijd versterkt Moskou zijn politieke en economische positie in Centraal-Azië door nauwere banden aan te knopen met het Taliban-regime.
Rusland benut vacuüm van het Westen
Terwijl het Westen de Taliban nog steeds niet erkent, zet het Kremlin in op samenwerking en invloed. Volgens analisten probeert Moskou Afghanistan actief te integreren in een bredere antiwesterse as, samen met Iran en China. De erkenning is niet slechts een diplomatiek gebaar — het opent ook de deur naar toegang tot Afghanistan’s immense voorraden koper, zeldzame aardmetalen, olie, gas en steenkool.
Tegelijkertijd bereiden beide landen zich voor op economische samenwerking op het gebied van energie, spoorwegtechnologie, mijnbouw en landbouw. Toch is er binnen Rusland groeiende kritiek op deze geopolitieke gok, vooral gezien de binnenlandse bezuinigingen: investeringsprogramma’s voor spoorinfrastructuur zijn in 2025 met 37% verlaagd, ondanks nieuwe ambities in Afghanistan.
Migratiedruk richting EU groeit
De gevolgen van deze strategische erkenning reiken verder dan de regio. Europese landen maken zich zorgen over de toenemende migratiestromen vanuit Afghanistan via Iran en Centraal-Azië. De verwachting is dat het ontstaan van nieuwe migratieroutes de druk op de buitengrenzen van de EU aanzienlijk zal vergroten.
Met miljoenen Afghanen op drift en een regime in Kabul dat nu steun krijgt van Moskou, ontstaat het risico dat migratie niet alleen een humanitaire kwestie wordt, maar ook een politiek instrument in de handen van Rusland. Analisten waarschuwen dat het Kremlin de migratiestromen zou kunnen gebruiken als drukmiddel in onderhandelingen over veiligheid en grenscontrole met Europa.
Interne verdeeldheid en ongemakkelijke allianties
De erkenning van de Taliban werpt ook interne vragen op binnen Rusland. Terwijl het regime in Kabul niet langer als terroristisch wordt beschouwd, overweegt het Russische ministerie van Justitie nu om advocaat Aleksandr Molochov zijn status te ontnemen — hij verdedigde eerder de belangen van de Taliban vóór hun legalisatie. Voor critici is dit emblematisch voor de dubbele moraal van het Kremlin.
Daarnaast klinkt ongerustheid over de ideologische prijs van deze alliantie: hoe ver wil Moskou gaan in zijn samenwerking met een beweging die vrouwenrechten onderdrukt, religieuze minderheden vervolgt en de sharia als staatswet hanteert? Wat betekent het voor Rusland als een islamistisch regime plots als bondgenoot wordt omarmd?
Een geopolitieke zet met onzekere uitkomst
De erkenning van het Taliban-bewind past in een bredere strategie van Moskou om zijn internationale positie te versterken via alternatieve machtsstructuren, buiten westerse invloed om. Maar het is een riskante zet. In ruil voor economische belangen en geopolitieke invloed dreigt Rusland migratie, instabiliteit en ideologische spanningen te importeren.
Of deze diplomatieke gok winst oplevert, zal afhangen van hoe de internationale gemeenschap reageert, en hoe stevig de binnenlandse cohesie van Rusland blijft wanneer deze nieuwe realiteit zich aandient.
