Op 20 augustus 2025 publiceerde Radio Free Europe/Radio Liberty een analyse gebaseerd op onderzoek van het International Institute for Strategic Studies (IISS). Daarin wordt geconcludeerd dat Rusland het aantal sabotageacties in Europa aanzienlijk heeft opgevoerd, met de nadruk op kritieke infrastructuur. Volgens het rapport beschouwt Moskou geheime operaties zoals sabotage en spionage als een prioriteit om Europese regeringen te destabiliseren. Deze bevindingen sluiten aan bij een groeiend aantal aanklachten, mediaberichten en waarschuwingen van inlichtingendiensten.
Toename van hybride aanvallen sinds 2022
De hybride aanvallen die aan Rusland worden toegeschreven omvatten brandstichting, beschadiging van onderzeese communicatiekabels, verstoring van GPS-signalen en cyberaanvallen op digitale infrastructuur. De doelwitten zijn vaak direct gelinkt aan de militaire en logistieke steun aan Oekraïne. Sinds de grootschalige invasie in februari 2022 is het aantal incidenten sterk gestegen: in 2024 werden 33 gevallen geregistreerd, vier keer zoveel als in 2023. In de eerste helft van 2025 daalde dat aantal tot 11, maar experts zien dit niet als een structurele afname.
Voorbeelden van sabotage in Europese landen
Concrete incidenten illustreren de schaal van de dreiging. In 2024 vond in Polen een reeks brandstichtingen plaats op industriële locaties. In mei 2025 werden in het Verenigd Koninkrijk twee personen gearresteerd wegens brandstichting gelinkt aan vastgoed van premier Keir Starmer. In Duitsland arresteerde de politie in juni 2024 twee mannen die aanslagen op Amerikaanse militaire bases voorbereidden. Daarnaast werden eind 2024 meerdere onderzeese kabels in de Oostzee beschadigd, waaronder verbindingen tussen Zweden, Litouwen, Duitsland, Finland en Estland.
Nieuwe methoden en structurele zwakheden
Volgens het IISS maakt Rusland gebruik van juridische hiaten en een “gig-economie”-aanpak, waarbij burgers uit derde landen online worden gerekruteerd om verantwoordelijkheid te ontlopen. Deze strategie werd versterkt nadat honderden Russische inlichtingenofficieren uit Europese hoofdsteden waren uitgewezen. Tegelijkertijd blijkt dat veel Europese landen te weinig hebben geïnvesteerd in de bescherming van vitale infrastructuur. NAVO-landen zien de Russische aanpak als onderdeel van een bredere, langdurige voorbereiding op een mogelijk conflict met het bondgenootschap.
Gevolgen voor Europese veiligheid
De sabotageacties hebben niet alleen fysieke schade tot gevolg, maar veroorzaken ook economische verliezen, maatschappelijke onrust en een erosie van vertrouwen in nationale regeringen. Door aanvallen op energie-, transport- en communicatiesystemen worden middelen van Europese staten afgeleid naar defensieve maatregelen. Daarnaast tracht Moskou via het rekruteren van Oekraïners of andere migranten de publieke opinie te beïnvloeden en steun voor Oekraïne te ondermijnen. Analisten benadrukken dat effectieve tegenmaatregelen alleen mogelijk zijn door gecoördineerde wetgeving, versterkte contraspionage en structurele investeringen in cyber- en fysieke beveiliging.
