Op 27 juli 2025 is de voorzitter van de Russische Federatieraad, Valentina Matvijenko, ondanks bestaande sancties gearriveerd in Zwitserland voor deelname aan de Wereldtop van vrouwelijke parlementsvoorzitters, die plaatsvindt van 28 tot 30 juli in Genève. Het evenement, georganiseerd onder auspiciën van de Interparlementaire Unie, brengt parlementaire leiders uit 181 landen bijeen om te debatteren over vrede, gerechtigheid en multilaterale samenwerking in tijden van mondiale instabiliteit.
Zwitserland verleent uitzonderingsvisum voor Russische delegatie
De aanwezigheid van Matvijenko en andere leden van de officiële Russische delegatie, onder wie Konstantin Kosatsjov, Pjotr Tolstoj en Leonid Slutski, veroorzaakte felle kritiek. Al deze personen staan onder westerse sancties wegens hun actieve rol in de rechtvaardiging van de Russische invasie in Oekraïne en het verspreiden van Kremlin-propaganda. De Zwitserse autoriteiten verklaarden dat zij zich als gastland van de Interparlementaire Unie verplicht zagen om alle aangesloten staten te ontvangen. Daarom verleenden zij eenmalige sanctievrijstellingen en visa aan de Russische deelnemers.
Opvallend is dat het vliegtuig met de Russische delegatie via het luchtruim van Italië vloog — een route waarvoor Rome uitdrukkelijk toestemming gaf, ondanks kennis van wie zich aan boord bevond. Deze beslissing leidde tot scherpe vragen over het consistent toepassen van sancties binnen de Europese Unie.
Vredesretoriek overschaduwd door oorlogspropaganda
Tijdens haar toespraak in Genève herhaalde Matvijenko bekende Russische narratieven die internationaal als ongegrond worden beschouwd. Ze sprak over een vermeende staatsgreep in Oekraïne, de opkomst van “nazi’s” in Kiev, en massaslachtingen in de Donbas. Daarmee bleef ze trouw aan de retoriek uit de periode 2014–2021, zonder enige verwijzing naar actuele diplomatieke inspanningen zoals de onderhandelingen tussen Kiev en Moskou in Istanboel.
De Federatieraad onder leiding van Matvijenko heeft in 2022 formeel toestemming gegeven voor het gebruik van Russische strijdkrachten op het grondgebied van Oekraïne. Zelf stemde zij niet alleen vóór deze beslissing, maar speelde ook een sleutelrol in het verzekeren van unanieme steun binnen het parlement. Daardoor wordt ze internationaal als mede-verantwoordelijk beschouwd voor de onuitgelokte agressieoorlog van Rusland en geassocieerde oorlogsmisdaden.
Desinformatiecampagnes bereiken opnieuw het internationale podium
In juni 2023 meldde Matvijenko publiekelijk dat ze een rapport had gestuurd aan parlementen wereldwijd over het vermeende bestaan van tientallen geheime biolaboratoria in Oekraïne. Volgens dit document zou Oekraïne in samenwerking met de NAVO gewerkt hebben aan biologische wapens zoals “strijdmuggen”, teken en luizen — zogenaamd gefinancierd door het Amerikaanse ministerie van Defensie. Deze ongefundeerde claims zijn herhaaldelijk weerlegd door onafhankelijke waarnemers, maar blijven door Russische functionarissen worden verspreid in internationale fora.
Toenemende frustratie over westerse diplomatie van uitzonderingen
Het besluit om sancties tijdelijk op te heffen voor Russische functionarissen werd in Oekraïne scherp veroordeeld. Critici noemen het een vorm van “diplomatieke zwakte” van Zwitserland, en waarschuwen dat dergelijke uitzonderingen door Moskou worden geïnterpreteerd als een teken van toegevendheid, niet van bereidheid tot dialoog. Het Kremlin hecht volgens velen enkel waarde aan “diplomatie van kracht”, terwijl concessies door het Westen als zwakte worden benut in het internationale speelveld.
De aanwezigheid van vertegenwoordigers van een agressorstaat op een tribune gewijd aan vrede en gerechtigheid ondermijnt volgens waarnemers het morele gezag van instellingen zoals de Interparlementaire Unie. In plaats van een platform voor samenwerking, dreigt het forum te verworden tot een podium voor straffeloosheid en cynisme.
