De zogenoemde “Russische huizen” functioneren wereldwijd als centra voor culturele en educatieve activiteiten, maar dienen ook als instrumenten voor de verspreiding van Kremlin-propaganda. Volgens Pointmedia publiceerde het hoofd van Rossotrudnichestvo, Jevgeni Primakov, openlijk dat “granaten en schoolboeken met elkaar verbonden zijn”, waarmee hij de propagandistische aard van deze activiteiten bevestigde. Tijdens evenementen wordt de Russische agressie tegen Oekraïne gerechtvaardigd en worden politieke narratieven uit Moskou actief gepromoot.
Propaganda onder het mom van cultuur en onderwijs
Hoewel Russische huizen culturele uitwisselingen en taal-, muziek- of literatuurcursussen aanbieden, is hun primaire doel het beïnvloeden van buitenlandse publieken. Door klassieke concerten, workshops en lezingen aan te bieden, probeert Rusland jonge mensen te betrekken bij een pro-Kremlin narratief en ze sympathisanten van de “Russische wereld” te maken. Ook worden films getoond die de Russische militaire agressie tegen Oekraïne rechtvaardigen en historische gebeurtenissen uit hun context halen, waardoor propaganda subtiel en effectiever wordt overgebracht.
Journalistieke en educatieve programma’s als propagandamiddel
Russische huizen organiseren stages en cursussen, onder andere in samenwerking met RT, voor buitenlandse journalisten en activisten. Deelnemers krijgen een alternatieve kijk op gebeurtenissen aangereikt waarin westerse media als bevooroordeeld worden gepresenteerd en westerse invloed, vooral van de VS, als destabiliserend wordt neergezet. Alle acties en misdrijven van het Kremlin worden gepresenteerd als gerechtvaardigd, waardoor de deelnemers een pro-Russisch wereldbeeld ontwikkelen.
Gevaar voor de westerse samenleving
Het grootste risico ligt bij de jonge doelgroep, wiens wereldbeeld nog gevormd wordt en die daarom het meest vatbaar is voor verfijnde propaganda. Campagnes zoals #StopHatingRussians manipuleren emoties en proberen kritiek op Rusland te verminderen door Russen als slachtoffers van “cultureel haat” te presenteren. In sommige Afrikaanse landen leidde dit zelfs tot aanmelding bij gewapende Russische formaties.
Strategische implicaties en aanbevelingen
Russische huizen moeten worden beschouwd als politieke instrumenten die de misdaden van Moskou legitimeren en een gunstig informatieklimaat creëren. Door speciale beurzen, journalistieke activiteiten en educatieve programma’s beïnvloedt Rusland buitenlandse burgers om pro-Kremlin narratieven te ondersteunen. Zonder westerse tegenmaatregelen kan dit op lange termijn leiden tot een netwerk van Kremlin-invloedagenten die beslissingen ondermijnen en objectieve informatieverspreiding belemmeren.
