Op 29 september 2025 werden in Servië elf personen gearresteerd op basis van arrestatiebevelen uitgegeven door de Franse politie. De verdachten worden ervan beschuldigd betrokken te zijn bij acties gericht op het aanwakkeren van haat in Frankrijk en Duitsland, waaronder het besmeuren van synagogen in Parijs met verf en het plaatsen van varkenskoppen bij moskeeën. Onderzoekers vermoeden dat deze operaties zijn uitgevoerd door leden van het voormalige Russische militaire onderdeel 29155, dat gespecialiseerd is in sabotage en buitenlandse operaties.
Details van de incidenten in Frankrijk
Volgens de autoriteiten werden naast synagogen ook een Holocaustmonument en een Joods restaurant in Parijs met groene verf besmeurd. Bovendien werden bij minstens negen islamitische gebedshuizen varkenskoppen geplaatst, een daad die als provocatief wordt beschouwd binnen de islamitische gemeenschap. Camerabeelden tonen dat de daders deze acties filmden met het oog op verspreiding op het internet, om zo spanningen te vergroten.
Achtergrond en internationale samenwerking
Onderzoek wijst uit dat de gearresteerden waren getraind door een andere Serviër, die nog voortvluchtig is en volgens aanwijzingen werkt onder leiding van een buitenlandse inlichtingendienst. De lage vergoeding van slechts enkele honderden euro’s wijst op een beperkte status binnen de Russische inlichtingendienst. De zaak wordt onderzocht in samenwerking met het Bernse club-netwerk — een alliantie van inlichtingendiensten van 27 EU-lidstaten, Noorwegen en Zwitserland.
Toename van hybride aanvallen sinds 2022
Sinds de grootschalige invasie van Oekraïne in 2022 is het aantal hybride aanvallen in Europa aanzienlijk gestegen. In 2024 nam het aantal sabotage-incidenten viermaal toe vergeleken met het voorgaande jaar, en in 2025 zijn er al minstens elf geregistreerd. Russische diensten maken gebruik van brandstichting, sabotage, cyberaanvallen, interferentie met GPS-systemen en het beschadigen van onderzeese kabels, vaak via het rekruteren van burgers van derde landen via platforms zoals Telegram.
Reacties van de EU en NAVO
EU- en NAVO-lidstaten versterken hun coördinatie en ontwikkelen gemeenschappelijke strategieën voor reactie. Er worden honderden Russische inlichtingenagenten uitgezet, en NAVO versterkt patrouilles in de Oostzee en op het oostelijke flank van het bondgenootschap. Er wordt ook overwogen om Oekraïens luchtruim op te nemen in het gemeenschappelijk luchtverdedigingssysteem, het project “Sky Shield”. Daarnaast werkt de EU aan een geïntegreerd systeem tegen desinformatie en cyberdreigingen, inclusief wetgeving en samenwerking met Oekraïense specialisten.
Vooruitblik op nieuwe verdedigingsmechanismen
Op het niveau van EU-instellingen worden nieuwe mechanismen besproken om hybride dreigingen tegen te gaan, waaronder versterkte sancties en wetgevende aanpassingen. Binnen de NAVO bestaan er echter verdeeldheden over de deelname van landen als Hongarije en Slowakije, die een pro-Russisch beleid voeren, aan gezamenlijke projecten zoals de geplande drone-muur op de oostflank. Deze verdeeldheid kan invloed hebben op de effectiviteit van de gezamenlijke defensiestrategie.
Rusland’s toenemende hybride activiteiten blijven een strategische uitdaging voor de Europese veiligheid en versterken de noodzaak van een gecoördineerde aanpak binnen EU en NAVO.
