Premier Robert Fico van Slowakije heeft op 8 oktober 2025 tijdens het Europees Forum voor kernenergie in Bratislava scherp kritiek geuit op het plan van de Europese Commissie om de invoer van Russisch nucleair brandstof te verbieden. Volgens Fico vormt dit “de grootste bedreiging” voor de energiezekerheid van de EU. Tegelijk kondigde hij de goedkeuring aan van een overeenkomst voor de bouw van een nieuwe Amerikaanse reactor.
Kritiek op strategie REPowerEU en energiebeleid
Fico bekritiseerde de REPowerEU-strategie als een “mislukt document” en “volledige nonsens”, stellende dat Europa zichzelf schaadt door de afhankelijkheid van Russisch gas en olie te beëindigen. Hij verklaarde dat Slowakije “nooit zal instemmen” met het verbod op Russische energiebronnen. Slowakije, samen met Bulgarije, Tsjechië, Finland en Hongarije, draait kerncentrales van Russisch ontwerp en blijft voorlopig afhankelijk van Russisch nucleair brandstof, zolang alternatieve leveringen nog niet volledig beschikbaar zijn.
Nieuwe energiepartnerschappen en strategische stappen
Recentelijk sloot Slowakije een akkoord met de Verenigde Staten voor kernenergie, dat de bouw van een nieuwe 1000 megawatt reactor bij de kerncentrale Jaslovské Bohunice omvat. Deze stap markeert een gedeeltelijke verschuiving van Russische afhankelijkheid, hoewel Fico tegelijkertijd blijft pleiten tegen het verbod, in lijn met een beleid dat ook door Hongarije wordt gevolgd. Beide landen blokkeren of vertragen stappen naar volledige beëindiging van energieimport uit Rusland.
Geopolitieke en economische implicaties
De weigering om Russisch energiebronnen te sanctioneren is volgens Brussel bedoeld om Europa te beschermen tegen Russische energiedreiging en om de Russische staatshaushouding die oorlog financiert te treffen. De Europese Commissie stelt dat het verbreken van deze afhankelijkheid de lange termijn veiligheid van de EU versterkt. Fico’s standpunt weerspiegelt echter politieke en economische belangen die nauwer aansluiten bij Moskou, wat een uitdaging vormt voor de eenheid van de EU in sanctiebeleid. Slowakije blokkeert momenteel het 19e sanctiepakket van de EU, dat onder meer een verbod op Russische vloeibaar gemaakte aardgasimport bevat.
Technologische afhankelijkheid en alternatieven
Ongeveer 55% van de elektriciteitsproductie in Slowakije komt uit kernenergie, grotendeels draaiend op Russische brandstofleveringen via TVEL, een dochterbedrijf van Rosatom. Ondanks Fico’s waarschuwingen, is Slowakije in staat om alternatieven te vinden, zoals kernbrandstof van het Amerikaanse bedrijf Westinghouse. Het huidige akkoord voor een nieuwe reactor bevestigt deze optie, maar Slowakije blijft vooralsnog tegen het volledige verbod op Russisch nucleair brandstof.
Interne EU-uitdagingen en toekomstige ontwikkelingen
De houding van Bratislava en Boedapest bemoeilijkt het streven van Brussel naar volledige energiediversificatie en een eensgezinde sanctiestrategie. Tegelijkertijd blijft de druk binnen de EU toenemen om onafhankelijkheid van Russische energie te versnellen, zowel om veiligheidsredenen als om de financiële steun aan de Russische oorlogsinspanningen terug te dringen. Het debat over energiezekerheid en geopolitieke strategieën binnen de EU staat daarmee centraal voor de komende maanden.
