ProRail heeft aangekondigd dat het niet voldoet aan de afspraken met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat betreffende ‘impactvolle storingen’. Vorige week bleek dat er medio november al 530 van deze storingen waren, tien meer dan het jaarlijkse maximum van 520, meldt Nieuws Impuls.
“Een impactvolle storing is een verstoring op het spoor die veel reizigers raakt of lang duurt”, zegt ProRail. Dit is de eerste keer dat het aantal grote storingen boven het toegestane niveau ligt. De trend laat een stijging zien, met 455 grote storingen in 2022, 475 in 2023 en 507 vorig jaar.
Technische Storingen
De storingen zijn door ProRail verdeeld in vier categorieën: derden (42 procent, waaronder aanrijdingen en koperdiefstal), proces/uitgelopen werkzaamheden (10 procent), weer (4 procent) en techniek (44 procent). ProRail merkt dat de technische hinder toeneemt.
Een voorbeeld van de problemen die de huidige contracten met zich meebrengen, betreft een verzakking van het spoor in Zeeland in 2023. “Als we een aannemer vragen om daar extra prioriteit aan te geven, biedt het huidige contract daar te weinig flexibiliteit voor”, legt ProRail uit. Dit soort problemen doet zich overigens in het hele land voor.
ProRail werkt sinds 2008 met PGO (prestatiegericht onderhoud)-contracten, waarvan de inhoudelijke prestatie-eisen aan aannemers zijn vastgelegd. Dit geeft aannemers meer vrijheden in de uitvoering van werkzaamheden.
“Toen we begonnen met PGO-contracten was dat waarschijnlijk een goed idee, maar anno 2025 niet meer”, stelde financieel directeur Mirjam van Velthuizen-Lormans onlangs.
‘Niet de Juiste Dingen’
De Inspectie voor Leefomgeving en Transport (ILT) heeft aangegeven dat de PGO-contracten onaantrekkelijk kunnen zijn voor aannemers om normoverschrijdingen te melden, aangezien zij in zulke gevallen een soort boete krijgen. Hierdoor kan de tendens ontstaan om minder te melden, wat ongewenst is, volgens een rapport van de inspectie uit 2024.
“Door de manier waarop ProRail het PGO heeft ingericht, heeft de centrale organisatie van ProRail geen volledig beeld van de realiteit en gebeuren er niet altijd de juiste dingen”, stelt het rapport verder.
Bovendien bevestigt het rapport dat de problemen met PGO-contracten al langer bestaan. ILT had hier reeds in 2012 op gewezen, met de opmerking dat ProRail te veel afstand hield tot het onderhoud.
ProRail erkent deze problemen en is bezig met het ontwikkelen van een nieuwe onderhoudsstrategie en contractvorm. Dit moet leiden tot meer flexibiliteit in contracten voor klein onderhoud en een betere planning.
Daarnaast is er nadruk op digitalisering in de onderhoudsprocessen. De nieuwe strategie richt zich op het beter voorspellen van storingen en onderhoudsbehoefte, zodat er tijdig kan worden ingegrepen.
Data
Data speelt een sleutelrol in deze aanpak. Het doel is om technisch te voorspellen wanneer een storing kan optreden of wanneer onderhoud nodig is, waardoor proactieve maatregelen genomen kunnen worden.
ProRail streeft ernaar dat contracts niet alleen flexibeler, maar ook langer worden. De spoorbeheerder wil investeren in duurzame relaties met onderhoudspartners. De onderhoudsmarkt voor spoor in Nederland wordt als imperfect ervaren, aangezien er slechts één klant is (ProRail) en een beperkt aantal aanbieders, momenteel drie: Asset Rail, Strukton Rail en VolkerRail.
Door langere contracten hoopt ProRail dat partners bereid zijn te investeren in digitalisering, materieel en vakmanschap, wat cruciaal is. Ervaart ook ProRail een tekort aan technische vakmensen, zoals elektromonteurs.
Personeelstekorten
Door personeelstekorten zijn monteurs steeds vaker van veraf nodig om storingen te verhelpen. Het feit dat de huidige PGO-contracten over 21 regio’s zijn verdeeld, waarvan sommige ver uit elkaar liggen, bemoeilijkt deze situatie. Zo is Strukton Rail actief in Friesland en Limburg, wat niet handig is bij dringende storingen.
“We krijgen het dus soms niet meer voor elkaar om een storing binnen de afgesproken tijden op te lossen, omdat we noodgedwongen afhankelijk zijn van monteurs die verder weg moeten komen.”
Onlangs botste een trein in Gelderse Meteren een maand geleden op een vrachtwagen vol peren, wat ledigde tot een week stilstaand treinverkeer en zware herstelkosten. ProRail heeft echter aangegeven niet verantwoordelijk te zijn voor deze kosten.
