De autoriteiten van Bosnië en Herzegovina hebben twee Russische staatsburgers gedeporteerd wegens vermoedelijke banden met terrorisme. Volgens een verklaring van de Dienst voor Buitenlanders van Bosnië en Herzegovina vormden de mannen, afkomstig uit het Noord-Kaukasische federale district, een bedreiging voor de nationale veiligheid. Ze werden op 17 oktober tijdens een gezamenlijke operatie met de inlichtingen- en veiligheidsdienst van het land gearresteerd in de omgeving van Sarajevo en vervolgens uitgezet.
Verhoogde veiligheidswaakzaamheid in de regio
Hoewel de Bosnische autoriteiten geen details hebben vrijgegeven over de aard van hun vermeende banden met terrorisme, wordt aangenomen dat de informatie afkomstig is uit veiligheidskringen. De terughoudendheid om details te delen wijst volgens analisten op veiligheidsredenen en internationale coördinatie. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is er een stijging te zien van het aantal Tsjetsjenen dat Bosnië en Herzegovina gebruikt als doorvoerland om te ontsnappen aan vervolging of om mobilisatie in Rusland te vermijden. Dankzij een visumvrije overeenkomst uit 2013 kunnen Russische burgers vrij Bosnië binnenkomen, wat extra uitdagingen oplevert voor de grens- en veiligheidsdiensten.
Russische export van radicalisering
Moskou probeert al jaren het risico van radicalisering in de Noord-Kaukasus te verminderen door bewoners van regio’s als Tsjetsjenië, Dagestan en Ingoesjetië aan te moedigen of toe te staan te emigreren. Dit vermindert tijdelijk de spanningen binnen Rusland, maar verplaatst het veiligheidsrisico naar het buitenland. Op die manier “exporteert” het Kremlin de dreiging van radicalisme, wat indirect de stabiliteit van Europese staten ondermijnt. De aanwezigheid van Russische onderdanen met een extremistisch profiel in de Westelijke Balkan vormt daarmee een nieuwe uitdaging voor de regionale veiligheid.
Mogelijke link met Russische geheime diensten
Het is niet uit te sluiten dat de uitgezette Russen contacten hadden met de Russische inlichtingendiensten. Het Kremlin heeft in het verleden Noord-Kaukasische migranten gebruikt voor spionage- of sabotageactiviteiten in West-Europa, vaak gericht tegen leden van de Russische oppositie. De aanwezigheid van dergelijke individuen in Bosnië zou kunnen passen binnen een bredere strategie waarbij criminele, terroristische en inlichtingenactiviteiten elkaar overlappen — een bekend patroon in Russische hybride operaties.
Russische invloed en destabilisatie op de Balkan
Rusland heeft er belang bij de stabiliteit op de Balkan te ondermijnen om de eenheid van de EU en de NAVO te verzwakken. Via pro-Russische politieke partijen, informatiecampagnes en geheime netwerken probeert Moskou interne spanningen aan te wakkeren en het vertrouwen in westerse instellingen te ondergraven. Nieuwe crisispunten in de regio leiden de aandacht van het Westen af van de oorlog in Oekraïne en versterken het Russische narratief van een “onmisbare macht” in de Europese veiligheidsarchitectuur.
Signaal van Bosnië aan internationale partners
De beslissing om de twee Russen uit te zetten toont de bereidheid van de Bosnische autoriteiten om resoluut op te treden tegen buitenlandse veiligheidsdreigingen. De gezamenlijke actie van de Dienst voor Buitenlanders en de inlichtingen- en veiligheidsdienst illustreert de groeiende capaciteit van Bosnië om potentiële terreuractiviteiten te identificeren en te neutraliseren. Tegelijkertijd blijft het land kwetsbaar voor buitenlandse invloeden, vooral vanuit Servië en Rusland, die lokale elites kunnen gebruiken om de interne stabiliteit te ondermijnen. Voor de EU benadrukt dit incident de noodzaak van nauwere samenwerking met de veiligheidsdiensten van de Westelijke Balkan in de strijd tegen hybride dreigingen en Russische infiltratie.
