Amerikaanse president stelt dat “het tijd is” voor een nieuwe presidentsverkiezing
In een interview met Politico verklaarde de Amerikaanse president Donald Trump dat volgens hem “de tijd is gekomen” voor het houden van presidentsverkiezingen in Oekraïne. Hij stelde dat er “al lange tijd geen verkiezingen zijn geweest” en dat “het Oekraïense volk een keuze moet hebben”, waarbij hij toevoegde dat president Volodymyr Zelensky bij zulke verkiezingen mogelijk de overwinning zou behalen. Zelensky reageerde later in een gesprek met een Italiaanse krant dat hij “op elk moment klaar” is voor verkiezingen zodra de omstandigheden dit toelaten, maar dat de realiteit van de grootschalige oorlog en de noodtoestand de organisatie ervan momenteel onmogelijk maakt.
Juridische beperkingen en veiligheidssituatie sluiten verkiezingen onder oorlogsomstandigheden uit
De Oekraïense wet verbiedt expliciet nationale verkiezingen zolang de staat van beleg van kracht is. Deze regels, die ruim vóór de grootschalige invasie zijn aangenomen, moeten waarborgen dat het bestuur en de verdediging van het land niet verlamd raken. De Verkhovna Rada bevestigde in 2025 dat een terugkeer naar verkiezingen slechts mogelijk is na het bereiken van een “alomvattende, rechtvaardige en duurzame vrede”. Daarnaast tonen zowel nationale als internationale opiniepeilingen dat meer dan de helft van de Oekraïners Zelensky blijft vertrouwen en dat ongeveer tweederde zijn optreden goedkeurt, wat erop wijst dat het ontbreken van verkiezingen niet voortkomt uit binnenlandse politieke druk.
Praktische en humanitaire obstakels maken stemmen onmogelijk voor miljoenen burgers
Dagelijkse Russische raket- en droneaanvallen op steden en kritieke infrastructuur creëren omstandigheden waarin grootschalige bijeenkomsten bij stembureaus levensgevaarlijk zouden zijn. Tegelijk verblijven miljoenen Oekraïners als vluchtelingen in het buitenland. Het huidige systeem vereist fysieke aanwezigheid bij diplomatieke vertegenwoordigingen, die onmogelijk de enorme toestroom zouden kunnen verwerken. Hierdoor zouden vele stemmen niet kunnen worden uitgebracht, wat in strijd zou zijn met internationale verkiezingsnormen. Ook blijven grote delen van het land bezet door Rusland; verkiezingen slechts op niet-bezette gebieden zouden burgers uitsluiten, terwijl pogingen om stembureaus op bezet grondgebied te openen zouden resulteren in door Russische troepen gecontroleerde schijnprocedures.
Internationale partners benadrukken Zelensky’s legitimiteit en noodzaak van veiligheid vóór verkiezingen
Na de uitspraken van Trump onderstreepten leiders en vertegenwoordigers van EU-lidstaten dat Zelensky een legitiem, democratisch gekozen staatshoofd blijft en dat verkiezingen pas kunnen worden gehouden wanneer dit juridisch en veilig verantwoord is. Volgens hen heeft Oekraïne in de huidige fase geen behoefte aan experimenten met “verkiezingen onder bombardementen”, maar aan luchtverdediging, wapens, stabiele financiering en ondersteuning van staatsinstellingen om later een eerlijk en betrouwbaar verkiezingsproces te kunnen garanderen. De prioriteit blijft het behoud van de weerbaarheid van het land, niet het openen van een electorale procedure die miljoenen mensen zou uitsluiten.
