Redactie
Rusland martelt Oekraïense krijgsgevangenen en houdt ze vast zonder dat ze contact mogen hebben met de buitenwereld. Ook is er sprake van gedwongen verdwijningen en andere onmenselijke behandelingen, staat in een nieuw rapport van Amnesty International. De mensenrechtenorganisatie spreekt van oorlogsmisdrijven.
De Russen houden Oekraïense krijgsgevangenen en burgers sinds februari 2022 vast. Ze worden opzettelijk van de buitenwereld afgesloten, vaak voor jaren. In gevangenschap worden deze mensen gemarteld, mishandeld en soms zelfs gedood.
Hoeveel Oekraïners precies in Russisch gevangenschap zitten, is onduidelijk. Exacte aantallen zijn niet bekend. Maar de mensenrechtenorganisatie gaat ervan uit dat het om duizenden Oekraïners gaat, zowel militairen als burgers. Zij zitten vast in Rusland of in bezette gebieden in Oekraïne.
In het rapport staan verschillende verhalen van voormalige gevangenen of hun familieleden. Zo staat daar onder andere het verhaal Volodymyr Shevchencko. Hij werd als krijgsgevangene twee jaar lang door de Russen vastgehouden. “Ze begonnen me meteen te martelen”, vertelt de Oekraïner. “Ze sloegen me met tasers en speciale stokken. Het was heel pijnlijk.” Hij zegt ook dat hij gemarteld werd omdat hij stonk, maar hij geen hygiëneproducten kreeg.
Olesia Melnychenko, ook een voormalige gevangene, vertelt aan Amnesty dat Oekraïners werden gemarteld “en dat konden we allemaal zien en horen”. De omstandigheden waarin gevangenen werden vastgehouden waren volgens haar “de hel”. “Het was een cel zonder stromend water. Je sliep op de grond en de muizen liepen over je heen. Je kreeg weinig anders te eten dan afval. Het enige wat ons waarschijnlijk van de dood heeft gered, was brood.”
Tienduizenden Oekraïners ‘vermist onder bijzondere omstandigheden’
De Oekraïense autoriteiten hebben tienduizenden Oekraïners aangemerkt als “vermist onder bijzondere omstandigheden”. Het vermoeden is dat veel van hen gevangen zitten of om het leven zijn gekomen. Rusland heeft bij het Internationale Rode Kruis wel gemeld dat het een aantal krijgsgevangen vasthoudt. Dat is een van de regels van het internationaal recht. Maar volgens Amnesty is het “onwaarschijnlijk” dat het Kremlin de hulporganisatie op de hoogte heeft gebracht van alle andere krijgsgevangenen.
Daarnaast is een aanzienlijk aantal burgers waarschijnlijk niet meer te traceren, staat in het rapport. “Rusland gebruikt al langer middelen als willekeurige arrestatie, marteling en het laten verdwijnen van mensen om de burgerbevolking te intimideren in gebieden die onder haar controle staan. Dit soort handelingen vallen onder misdrijven tegen de mensheid”, stelt Amnesty.
Volgens de mensenrechtenorganisatie is er sprake van “een opzettelijk beleid dat is gericht op ontmenselijking en om de bevolking het zwijgen op te leggen”. De martelingen gebeuren in complete isolatie van de buitenwereld. Familieleden krijgen geen of nauwelijks informatie over hoe het met krijgsgevangenen gaat of waar ze zijn. Dat zijn geen alleenstaande incidenten, maar is “systematisch beleid dat ieder basisprincipe van het internationaal recht schendt”.
De handelingen gaan dan ook in tegen het internationaal recht. Krijgsgevangenen hebben namelijk recht op communicatie, toegang tot medische hulp en bezoek van internationale organisaties.
