Voor ongeveer 180.000 scholieren is het vandaag een spannende dag. Zij krijgen te horen of ze geslaagd zijn voor het eindexamen. Maar voor een groep leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (vso) is het nog niet zover. Zij doen niet mee aan de reguliere examens, maar aan de staatsexamens. Vandaag starten leerlingen het mondelinge deel daarvan.
Op VSO De Ortolaan in Roermond leggen de leerlingen vandaag het eerste mondelinge staatsexamen af. “Het is in gespreksvorm. De examinatoren kunnen de vragen dus ook op een andere manier stellen waardoor leerlingen het beter begrijpen”, zegt Roos Hoornick, mentor van een basis-kader klas en leraar van het jaar in het speciaal onderwijs.
De leerlingen met wie Hoornick werkt hebben leer- en gedragsproblemen waardoor ze niet naar een reguliere school kunnen. Er zitten bijvoorbeeld leerlingen met autisme of adhd in de klas.
Het voortgezet speciaal onderwijs is er niet alleen voor leerlingen met leerproblemen, maar bijvoorbeeld ook voor leerlingen die blind of slechthorend zijn. Zo’n vierduizend leerlingen die naar het speciaal onderwijs gaan, zijn dit jaar aangemeld voor het staatsexamen.
‘Het zijn maar mensen’
De mondelinge eindexamens zijn een overhoring. Er zitten twee examinatoren bij, één schrijft op wat er gezegd wordt en de andere stelt de vragen. Veel examinatoren geven les op andere scholen en hebben vaak ervaring met leerlingen in het speciaal onderwijs.
Soms zit er ook een vertrouwenspersoon bij, als de kandidaat dat van tevoren heeft aangevraagd. “Dat kan een leraar of een ouder zijn, voor het geval dat de leerling stress krijgt”, zegt Hoornick. De vertrouwenspersoon mag niet zo veel zeggen, maar in het geval van een black-out kan diegene de leerling geruststellen.
“In eerste instantie vinden veel kandidaten het spannend om het examen af te leggen”, zegt Hoornick. Maar volgens haar zeggen veel leerlingen daarna dat het eigenlijk best wel meeviel, omdat de examinatoren ook maar gewoon mensen zijn.
Niet tot diep in de nacht doorleren
In aanloop naar de examens heeft de mentor een aantal tips meegegeven aan de leerlingen: begin op tijd met leren, ga op tijd naar bed en ga niet blokken tot 3 uur ’s nachts.
“En vooral heel veel oefenen. Vraag je docent om een keer in de opstelling te oefenen. Met een vragensteller en iemand die de antwoorden opschrijft. En oefen met je ouders, buren, opa of oma.”
De leerlingen die het mondelinge eindexamen afleggen moeten nog wel even wachten op de uitslag. In juli horen zij of ze geslaagd zijn.
Het staatsexamen
Je doet mee aan het staatsexamen als je niet in staat bent aan het reguliere onderwijs deel te nemen en examens af te leggen. Denk aan vroegtijdige schoolverlaters, chronisch zieke leerlingen en leerlingen van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs (vso).
Een diploma behaald via het staatsexamen is gelijkwaardig aan een diploma van een reguliere school in het voortgezet onderwijs.
Voor alle vakken moeten kandidaten een schriftelijk examen doen, maar ze doen ook een college-examen. Dat is meestal mondeling. Dat vervangt de schoolexamens in het reguliere onderwijs. Hoeveel (mondelinge) examens leerlingen doen, hangt af van het aantal vakken dat ze hebben gekozen.
In totaal zijn er dit jaar bijna negenduizend kandidaten aangemeld voor het staatsexamen, meer dan vierduizend leerlingen gaan naar het voortgezet speciaal onderwijs.
