Op 30 juli 2025 kondigde het Amerikaanse ministerie van Financiën de invoering aan van een nieuwe reeks sancties tegen een grootschalig netwerk van maritieme en financiële entiteiten die betrokken zijn bij het transport van olie en aardolieproducten uit Iran en Rusland. Volgens de officiële verklaring van het ministerie treft de maatregel meer dan 50 bedrijven, individuen en schepen die behoren tot een internationale schaduwvloot die miljarden oplevert voor de Iraanse en Russische regimes.
De spil van dit netwerk is Mohamad Hosein Shamkhani, zoon van Ali Shamkhani – voormalig hoofd van de Iraanse Hoge Nationale Veiligheidsraad en thans adviseur van Opperste Leider ayatollah Ali Khamenei. Hosein Shamkhani zou zijn politieke connecties gebruiken om een enorme vloot van tankers en containerschepen te exploiteren ten voordele van Teheran en Moskou.
Maritiem netwerk verbergt eigendomsstructuren en ontwijkt toezicht
De vloot, die wordt beschreven als een schaduwrijk imperium, maakt gebruik van complexe structuren van schijnbedrijven, frequent wisselende scheepsmanagers en offshoreregistraties in onder meer Panama, Liberia en de Marshalleilanden. Hiermee wordt het moeilijk om de uiteindelijke begunstigden – zoals de familie Shamkhani – juridisch aan te pakken.
Een aanzienlijk deel van de tankervloot viel onder de verantwoordelijkheid van Armada Global Shipping DMCC, gevestigd in de Verenigde Arabische Emiraten. Daarnaast speelden ook Marvise SMC DMCC, Koban Shipping LLC, Crios Shipping LLC en Fractal Marine DMCC een sleutelrol in het operationele beheer.
Het netwerk maakt actief gebruik van oude, slecht onderhouden schepen zonder adequate verzekering, wat leidt tot aanzienlijke milieu- en veiligheidsrisico’s, zoals olielekken, branden en aanvaringen.
Nauwe samenwerking met Rusland en militaire leveringen
De sancties zijn ook ingegeven door eerdere onthullingen over militaire samenwerking tussen Iran en Rusland. In 2024 werd het netwerk van Shamkhani blootgelegd voor het leveren van kruisraketten, dronecomponenten en dual-use technologie aan Rusland in ruil voor olie. Deze transacties versterken zowel de Iraanse invloed in de regio als de Russische agressie tegen Oekraïne.
Volgens minister van Financiën Scott Bessent gaat het om het grootste pakket aan sancties sinds het begin van het Amerikaanse maximum pressure-beleid tegen Iran onder president Trump. De maatregelen zijn gericht op het ontmantelen van het financiële fundament van de Iraanse elite, die volgens Bessent “miljarden opstrijkt terwijl het regime destabiliserend optreedt tegenover de Verenigde Staten en zijn bondgenoten.”
Economisch en ecologisch risico van de schaduwvloot
De schaduwvloot wordt beschouwd als een systemische dreiging voor de wereldwijde veiligheid. De vloot van honderden tankers – gebruikt door Iran, Venezuela en Rusland – verbergt de herkomst van olie, ontwijkt sancties en levert vitale inkomsten voor regimes die sancties proberen te omzeilen.
De verkoop van Russische olie via deze routes blijft een cruciale inkomstenbron voor het Kremlin, dat met deze middelen zijn oorlog tegen Oekraïne voortzet. De internationale gemeenschap maakt zich ook zorgen over de milieu-impact van slecht onderhouden tankers die zonder toezicht opereren in internationale wateren.
Internationale druk op sanctienaleving groeit
De VS benadrukken dat deze sancties zijn opgezet in nauwe samenwerking met FinCEN, het netwerk voor de bestrijding van financiële criminaliteit. Washington roept andere landen op om eigendomsstructuren van schepen transparanter te maken, toezicht op havens te versterken en te voorkomen dat verzekeringsmaatschappijen onbedoeld dit netwerk faciliteren.
Met deze stap zet de Amerikaanse regering stevig in op de verstoring van illegale oliedistributie, waarmee Teheran en Moskou hun geopolitieke doelen trachten te realiseren.
