De afgelopen tien tot vijftien jaar is er een opvallende verschuiving in de kunstcriminaliteit zichtbaar. Criminelen hebben hun aandacht verlegd naar goud, zilver en diamanten, omdat deze materialen eenvoudiger te verhandelen zijn dan schilderijen of andere kunstwerken, meldt Nieuws Impuls.
“De goudprijs gaat door het dak, zilver ook,” aldus kunstdetective Arthur Brand. “Een schilderij kun je niet zomaar verkopen; dat herkennen mensen meteen. Maar goud of zilver kan omgesmolten worden, waardoor de objecten niet meer herleidbaar zijn. Niemand weet dat jouw gouden ring wellicht van een bekend gouden kunstwerk zou kunnen komen.”
Goud vs Van Gogh
Naast de onlangs in Drenthe gestolen gouden helm, verwijst Brand naar andere prominente kunstroven. In 2019 werd in Engeland een massief gouden toiletpot gestolen en omgesmolten. In 2022 verdwenen miljoenen aan grote gouden munten uit een Beiers museum. Recentelijk was er ook een diefstal van goud uit het National Museum of Natural History in Frankrijk, afgelopen maand.
Internationale experts bevestigen deze trend. Marc Balcells, een onderzoeker naar misdrijven tegen cultureel erfgoed, legt uit dat het verschil tussen juwelen en schilderijen aanzienlijk is: “Als ik een Van Gogh steel, is het een Van Gogh, dat kan ik alleen via de illegale kunstmarkt verkopen. Maar juwelen of diamanten kunnen in stukken gebroken en als losse edelstenen verkocht worden,” zegt hij tegen persbureau Reuters.
Deze ontwikkelingen bemoeilijken het werk van politie en opsporingsdiensten. “Ze pakken vaak de dieven, maar zelden het gestolen goed,” vertelt Christopher Marinello, oprichter van Art Recovery International, dat wereldwijd gestolen kunst opspoort. “Zodra diamanten zijn geslepen of goud is omgesmolten, is het spoor definitief dood. Het ’terugvindpercentage’ bij sieraden is zelfs nog kleiner dan bij kunstwerken.”
De waarde van gestolen goud, zilver of diamanten varieert sterk, volgens Brand. In het geval van de recentelijke roof in het Louvre kan het totaal geschatte bedrag enorm zijn: “Een grote roof zoals die in het Louvre kan vele miljoenen opleveren,” stelt Brand.
Risico’s
Op de zwarte markt ontvangt een dief vaak slechts een derde van de werkelijke waarde vanwege de risico’s die bij dergelijke transacties komen kijken. Brand legt uit hoe kunstrovers geld verdienen: “Goud en zilver worden omgesmolten en doorverkocht. Diamanten worden doorgaans niet gesmolten, maar in kleinere stukken gesneden. Bij kleine diamanten is het bijna onmogelijk om de oorsprong te herleiden, zodat ze vaak direct in de verkoop kunnen.”
Grote diamanten worden waarschijnlijk bijgesneden of in kleinere stukken geslepen. Dit vermindert de waarde, maar het verkopen van grote diamanten is riskanter door de kans op herkenning.
Waarom deze roof uitzonderlijk is
De diefstal in het Louvre is volgens experts ongewoon. Brand verduidelijkt: “Museumroven gebeuren wereldwijd regelmatig; elke week zijn er wel incidenten. Maar het Louvre is anders. Het stelen van een deel van de collectie binnen zeven minuten uit het bekendste museum ter wereld is ongekend. Zo’n roof zie je normaal alleen in films.”
De Franse overheid spreekt van een ‘nationale vernedering’. De afgelopen maanden zijn er meer incidenten geweest; in de afgelopen twee maanden zijn er zeker vier Franse musea bestolen. Marinello wijst op een patroon van diefstallen van Frankrijk tot Nederland en Egypte: “Als je goud of juwelen in je collectie hebt, moet je je zorgen maken,” waarschuwt hij.
Deze trend lijkt samen te vallen met stijgende goud- en zilverprijzen en krimpende museumbudgetten, volgens Kimmo Leva, directeur van de Finse National Gallery. Hij gelooft dat de noodzaak om te bezuinigen op beveiliging en de investeringen in veiligheid met elkaar in conflict komen.
Goudkoorts in de kunstwereld
De kans dat gestolen juwelen teruggevonden worden, is minimaal en sterk afhankelijk van tijd. Brand merkt op: “De vraag is echt hoe snel de daders gepakt worden. Hoe langer het duurt, hoe groter de kans dat diamanten al geslepen zijn en goud is omgesmolten.”
Brand verwacht dat toekomstige criminelen geïnspireerd raken door deze methoden: “Criminelen zullen dit zien en denken, ‘dit kan ik ook’.” Desondanks meent hij dat de verantwoordelijke dieven van de Louvre-roof hoogstwaarschijnlijk gepakt zullen worden.
Hieronder een reconstructie van de juwelenroof uit het Louvre gemaakt door de Franse zender BFMTV met behulp van Artificial Intelligence.
