Op 29 augustus 2025 meldde de New York Post dat in Washington een officieel onderzoek is gestart naar mogelijke manipulaties binnen Wikipedia. De Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, onder leiding van James Comer en Nancy Mace, heeft Wikimedia Foundation verzocht documenten te overhandigen over gecoördineerde bewerkingen en de interne maatregelen tegen misbruik. Het gaat daarbij onder meer om mogelijke buitenlandse inmenging, met speciale aandacht voor onderwerpen rond de Verenigde Staten, Oekraïne en Israël.
Focus op buitenlandse netwerken en propagandatechnieken
Volgens congresleden kan gecoördineerde beïnvloeding van Wikipedia-artikelen door buitenlandse actoren, waaronder pro-Russische netwerken, een sluiproute vormen om de publieke opinie in de VS te beïnvloeden. Onderzoekers waarschuwen dat de encyclopedie, vaak beschouwd als neutrale bron, in dit scenario een rol kan spelen als “wasmachine van betrouwbaarheid”: eenmaal geïntegreerde misleidende passages worden overgenomen door journalisten, studenten en zelfs algoritmes, waardoor ze als zogenoemde “factoïden” moeilijk terug te draaien zijn.
Technologische kwetsbaarheden als hefboom
De kwestie rond manipulatie van informatie valt samen met bredere zorgen over technologische kwetsbaarheden. Een recent voorbeeld betreft de open-sourcebibliotheek fast-glob, ontwikkeld door een Russische programmeur bij Yandex. Ondanks het ontbreken van bewijs voor sabotage toont dit aan hoe één individu onder mogelijke druk van een autoritair regime een systeemrisico kan vormen. Amerikaanse experts benadrukken dat beïnvloeding niet altijd een klassieke hack vereist: het concentreren van controle over essentiële softwarecomponenten kan al voldoende zijn om grootschalige impact te hebben.
Kremlinstrategieën tussen zichtbare aanvallen en stille druk
De Russische invloedscampagnes combineren opvallende en subtiele methodes: van pogingen tot infiltratie in overheidssystemen via legitieme toegangskanalen tot het volgen van databewegingen binnen federale instellingen. Daarnaast verspreiden netwerken duizenden pseudo-nieuwsartikelen die via bots en sociale media worden opgepikt en vervolgens via platforms als Wikipedia extra geloofwaardigheid krijgen. Het doel is volgens onderzoekers de Amerikaanse samenleving geleidelijk te “verzachten” voor desinformatie, zonder dat één enkel incident de aandacht trekt.
Politieke en morele dimensie
Naast de technische kant benadrukken congresleden dat het hier ook om waarden gaat. Russische narratieven in Wikipedia proberen thema’s als “oorlogsmoeheid” rond Oekraïne te versterken en de verantwoordelijkheid voor escalatie naar Kyiv te verschuiven. Tegelijk woedt in Washington een debat over de omgang met bevroren Russische activa: elke dollar die niet wordt ingezet voor herstel in Oekraïne wordt door critici gezien als een moreel tekort. Voorstanders van strengere maatregelen stellen dat nalatigheid de belangen van de agressor boven die van de slachtoffers plaatst.
