Terwijl de Israëlische luchtaanvallen in Iran doorgaan, maken Nederlandse Iraniërs zich grote zorgen om familieleden daar. Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Activists zijn er inmiddels 585 mensen gedood, hoewel de cijfers moeilijk te controleren zijn. Sommigen proberen Iran te ontvluchten, maar lopen daarbij grote risico’s.
De oom en tante van Naz (echte naam bekend bij de redactie) waren op familiebezoek in Teheran toen de stad afgelopen vrijdag werd gebombardeerd. Ze probeerden snel weg te komen, maar het duurde een volle dag om een chauffeur te vinden en negen uur om de stad uit te komen. Onderweg naar de grens ging het mis.
De familieleden, die ook de Nederlandse nationaliteit hebben, werden door veiligheidsdiensten van de weg gehaald. Naz: “De chauffeur werd geblinddoekt en geboeid afgevoerd, mijn familie is tien uur vastgezet en ondervraagd. Hun telefoons zijn afgepakt en wij kregen in die uren alleen vage telefoontjes, we raakten steeds meer in paniek.”
Onzekerheid
Pas in de loop van de nacht werd duidelijk wat de familieleden hadden meegemaakt, nadat het toch was gelukt om veilig de grens over te steken naar een buurland. Naz: “Je kunt al die tijd niets doen en je weet niks. Later hoorden we van ze hoe ze waren gefouilleerd en apart van elkaar vastgezet.”
Waarom haar familieleden zijn vastgehouden, weet ze niet. De afgelopen dagen bleek al dat de Iraanse overheid mensen oppakt in de zoektocht naar Israëlische spionnen.
Advies van Buitenlandse Zaken
De Nederlandse ambassade in Teheran waarschuwt dat Nederlanders in Iran zonder duidelijke reden gearresteerd kunnen worden, ook als zij zich aan de Iraanse regels houden. Het advies aan Nederlanders is om het land op een veilige manier te verlaten of te blijven op een plek waar dat veilig kan. Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat desgevraagd weten dat “evacuatie of repatriëring niet aan de orde is”.
Nederlanders die vanuit Iran de grens over willen, krijgen het advies dit via Turkije of Armenië te doen. Volgens bronnen van persbureau Reuters kunnen sommige buitenlanders ook de grens met Azerbeidzjan oversteken, maar dat land heeft de landsgrenzen sinds de covid-pandemie officieel gesloten. Anderen proberen te vluchten via zee, richting Oman.
Iran verlaten per vliegtuig is niet mogelijk, het luchtruim is nog altijd gesloten.
Straten in Teheran die normaal zo druk zijn als het Rokin in Amsterdam zijn nu uitgestorven. Het voelt apocalyptisch.Layana, een Nederlands-Iraanse
De Nederlands-Iraanse Layana (ook niet haar echte naam) vertelt dat haar broers en ouders in een wijk wonen die vijf keer door Israëlische luchtaanvallen werd geraakt. Layana: “Ik heb de afgelopen nachten amper geslapen. Elke vijf minuten ging ik toch weer op mijn telefoon checken of er bombardementen waren in hun buurt.”
Normaal belt ze haar familie regelmatig, maar nu is het heel moeilijk om contact te krijgen. Het internet ligt er vaak uit en inwoners in Iran krijgen de opdracht om apps als WhatsApp en Instagram van hun telefoon te verwijderen. Daarom vraagt ze ook aan kennissen in Iran om haar ouders te bellen.
Layana: “Als ik niets hoor, voel me heel rusteloos, ik wil gewoon weten of ze nog leven. Het is een verschrikkelijk gevoel.”
Ze vertelt dat haar familieleden aanvankelijk van plan waren om in de hoofdstad te blijven, omdat ze niet konden geloven dat Israël ook burgerdoelen zou aanvallen. Nadat woonblokken en de lokale bibliotheek waren geraakt, zijn ze toch vertrokken naar een plek buiten de stad.
Bij de Turkse grens melden zich de afgelopen dagen veel mensen uit Iran:
Iraniërs komen aan bij de Turkse grens
Volgens Layana zit haar familie inmiddels vast tussen twee kwaden. “Ze haten het Iraanse regime, maar zijn ook niet blij met een buitenlandse macht die de hele stad komt afbreken. Ook jonge mensen die eerst vooral kritisch waren over het regime, worden nu steeds feller tegen Israël.”
Zelf is Layana tien jaar in Nederland. Daarvoor werkte ze in de Iraanse hoofdstad. Met afschuw ziet ze hoe flatgebouwen waar ze vroeger werkte, worden kapotgeschoten. “Het is zo’n mooie stad met zoveel cultuur. Als ik de beelden zie, herken ik sommige plekken amper terug. Straten in Teheran die normaal zo druk zijn als het Rokin in Amsterdam zijn nu uitgestorven. Het voelt apocalyptisch.”
Voor de familie van Layana is naar Nederland reizen geen optie. Ze hebben enkel de Iraanse nationaliteit. Daarnaast blijven ze zelf ook liever in Iran dan naar Europa te gaan. Layana zou het een fijn idee vinden als ze dichterbij zouden zijn, maar begrijpt ook dat ze ongelukkig zouden worden van een leven buiten Iran.
Naz is blij dat haar familie Iran inmiddels is ontvlucht. Ze zitten nu nog in een hotel met veel andere Iraniërs met ook een buitenlandse nationaliteit. Het is moeilijk om vervoer te krijgen naar een groot vliegveld om naar Nederland te kunnen vliegen, maar ze hopen elkaar dit weekend weer te zien.
