Russische hybride druk op Europa neemt toe
De Zweedse chef van de generale staf, generaal-luitenant Mikael Klasson, heeft op 23 november 2025 gewaarschuwd dat Rusland zijn arsenaal van hybride oorlogvoering uitbreidt door migratie- en drugsroutes richting Europa te beïnvloeden. In een gesprek met The Financial Times verwees hij naar een bredere strategie waarbij Moskou niet alleen drones, cyberaanvallen en sabotage inzet, maar ook de controle zoekt over illegale migratiestromen en cocaïnetrafficking via Noord-Afrika, zoals blijkt uit de analyse van de veiligheidsdreiging voor Europa. Volgens Klasson vormt deze aanpak een meerlagige poging om de EU te destabiliseren en de cohesie binnen de NAVO te ondermijnen.
Frontex rapporteert dat het aantal irreguliere migranten via het centrale en westelijke Middellandse Zeegebied in 2025 anderhalf keer hoger lag dan het jaar ervoor. De toestroom via Libië nam in de eerste negen maanden van het jaar met 50 procent toe, vooral onder migranten uit Bangladesh, Eritrea en Egypte. Vanuit Algerije vertrok bijna driekwart van alle migranten die in het westelijke Middellandse Zeegebied werden tegengehouden. Tegelijkertijd blijft de centrale route goed voor bijna 40 procent van alle illegale grensoverschrijdingen.
Migratie als instrument van geopolitieke druk
Volgens Klasson gebruikt Moskou de migratieroutes om geografische en sociale kwetsbaarheden van Europa uit te buiten. De stijgende aantallen via Libië en Algerije tonen hoe deze trajecten zijn uitgegroeid tot strategische kanalen waarmee Russische invloed kan worden uitgeoefend op de interne politiek van Europese landen. Migratie blijft in veel EU-lidstaten een onderwerp van politieke polarisatie, en het verhogen van de druk op de zuidelijke grenzen kan regeringen dwingen kostbare middelen aan binnenlandse crises te besteden in plaats van aan voortgezette steun voor Oekraïne.
De Russische inzet van migratie als drukmiddel sluit aan bij eerdere pogingen om via georkestreerde migratiestromen spanningen binnen de EU te vergroten. Die aanpak leidde al tot humanitaire crises aan buitengrenzen, interne politieke conflicten en een toenemende verdeeldheid tussen lidstaten, wat uiteindelijk de Europese slagkracht richting Moskou verzwakte.
Drugsnetwerken als versterking van hybride operaties
Naast migratiestromen speelt ook de toename van cocaïnetrafiek via de Golf van Guinee een rol in de Russische strategie. Dit maritieme knooppunt aan de West-Afrikaanse kust is uitgegroeid tot een hoofdroute voor smokkel vanuit Zuid-Amerika naar Europa. In de regio vonden de laatste maanden meerdere grootschalige onderscheppingen plaats, waarbij alleen al in september 54 ton drugs door de Franse marine in beslag werd genomen. De aanwezigheid van dergelijke criminele structuren biedt volgens analisten kansen voor operaties die zowel de veiligheid van Europese samenlevingen aantasten als politieke of inlichtingenactiviteiten faciliteren.
Klasson benadrukte dat Rusland sabotage, speciale operaties en aanvallen op personen combineert met druk op kritieke infrastructuur en manipulatie van informatiestromen. Deze mix van fysieke en digitale middelen maakt de dreiging volgens hem bijzonder ernstig, omdat zij geen duidelijke grenzen kent en verschillende domeinen tegelijk raakt.
Noodzaak van gecoördineerde westerse respons
De groeiende complexiteit van Russische hybride activiteiten vraagt volgens Klasson om een meerlagige reactie van zowel de EU als de NAVO. Dat betekent intensivering van grenscontrole, versterkte samenwerking met landen in Noord- en West-Afrika en betere monitoring van drugstransporten. Ook is het volgens Europese veiligheidsexperts cruciaal om de informatieveiligheid te verhogen, zodat interne verdeeldheid niet kan worden benut voor politieke ontwrichting.
Westerse bondgenoten zien in deze dynamiek een directe bedreiging voor stabiliteit, veiligheid en de collectieve capaciteit om Oekraïne te blijven ondersteunen. Een systematische, preventieve en gecoördineerde aanpak wordt daarom steeds meer noodzakelijk om de druk van Moskou te neutraliseren.
