Een spiegel zo groot als een stadsbus en de krachtigste digitale camera ter wereld: het nieuwe Vera C. Rubin Observatorium, hoog in de bergen van Chili, kan bogen op een rijtje indrukwekkende eigenschappen. De nieuwe Amerikaanse telescoop moet onze kijk op het heelal veranderen, en de eerste foto’s zijn binnen.
Het observatorium, vernoemd naar de Amerikaanse astronoom Vera Rubin, heeft een resolutie van 3200 megapixels, 67 keer zoveel als een nieuwe smartphone.
“Rubin verandert een ogenschijnlijk leeg stuk van de ruimte in een glitterend schouwspel”, zeggen de wetenschappers over een van de eerst beelden die werden vrijgegeven. Samengesteld uit 1100 opnames toont die foto een rijke verzameling van 10 miljoen sterrenstelsels zoals onze Melkweg.
Zo zijn er in de rechterbovenhoek drie te zien die samensmelten:Opname van het heelal in het sterrenbeeld Maagd
De komende tien jaar zal de camera nacht na nacht zo’n duizend beelden maken van de zuidelijke sterrenhemel en uiteindelijk zo’n 800 keer de hele zichtbare hemel in beeld brengen. Het doel is om een enorme dataset te creëren met ongeveer 40 miljard hemellichamen, van sterren in de Melkweg tot verre sterrenstelsels.
Die enorme hoeveelheid data moet uiteindelijk helpen onder meer het mysterie van donkere materie en donkere energie te verklaren, waar ook de Europese ruimtetelescoop Euclid onderzoek naar doet. Door de bewegingen van de sterrenstelsels beter te begrijpen moet er meer duidelijk worden over de rol van dat materiaal dat er wel moet zijn, maar dat we niet direct kunnen waarnemen.Het Vera C. Rubin Observatory in Chili
“De ontdekkingen kunnen leiden tot het ontstaan van compleet nieuwe gebieden in de sterrenkunde”, zegt Adam Miller van de Northwestern University in de VS. “Het is zeer waarschijnlijk dat de Rubin-telescoop dingen zal vinden waarvan nog niemand weet dat ze bestaan.”
Naast het onderzoek naar donkere materie en energie zal de enorme kijker de Melkweg, maar ook kleine objecten in het zonnestelsel in kaart gaan brengen en onderzoek doen naar supernova’s (exploderende sterren) en andere kosmische fenomenen.
Ook kan de telescoop planetoïden ontdekken die een potentieel gevaar vormen voor de aarde. In tien uur tijd ontdekten astronomen al 2104 van die ruimterotsen, van ver weg in ons zonnestelsel tot in de buurt van de aarde. Geen ervan levert volgens de wetenschappers een gevaar op voor onze planeet.De Vera C. Rubin-telescoop in het observatorium
Het project startte al in de vorige eeuw. Sinds 2006 is er in de VS gewerkt aan de spiegels van de telescoop en het werk op de berg in Chili begon in 2011. De berg werd uitgekozen omdat het een hoge en droge plek is waar astronomen minder last hebben van de aardatmosfeer. Na het gereedkomen van de telescoop kostte het nog maanden van testen en kalibreren voordat de Vera C. Rubin de eerste spectaculaire beelden vanuit de ruimte kon afleveren. Die werden vandaag gepresenteerd.
Op één van die afbeeldingen zijn de Trifidnevel en de Lagunenevel te zien, duizenden lichtjaren van de aarde. Een tweede toont onder andere twee spiraalstelsels van het Virgocluster, ongeveer 50 miljoen lichtjaar ver weg.
Guillem Megias, expert bij het observatorium, benadrukt het belang van de waarnemingen. “Toen we de eerste foto binnenkregen was dat wel een speciaal moment”, vertelt hij bij de BBC. “Toen ik hier begon kwam ik iemand tegen die hier aan had gewerkt sinds 1996. Ik ben geboren in 1997. Dan realiseer je je dat dit het werk is van generaties astronomen.”
