Redactie
Nederlanders die in 2030 65 jaar oud zijn, hebben naar verwachting nog 20,96 jaar te leven. Dat is iets lager dan een jaar eerder werd verwacht. Die verlaging komt vooral door de sterfte tijdens de coronapandemie. De AOW-leeftijd gaat daarom vermoedelijk niet verder omhoog.
Dat blijkt uit nieuwe cijfers die statistiekbureau CBS vrijdag publiceert. Het CBS berekent deze gemiddelde levensverwachting als indicator voor de stijging van de AOW-leeftijd. De leeftijd waarop je een AOW-uitkering ontvangt, is de afgelopen jaren vaker gestegen.
In 2013 werd de leeftijd verhoogd van 65 jaar naar 65 jaar en één maand. In de jaren erna is de pensioengerechtigde leeftijd steeds verder omhooggegaan. Voor 2024 tot en met 2027 is die vastgesteld op 67 jaar. En voor 2028 en 2029 is de leeftijd op 67 jaar en drie maanden gezet. Eind december maakt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bekend wat de AOW-leeftijd voor 2030 zal worden.
Die zal waarschijnlijk niet opnieuw stijgen, verwacht Erik Lutjens. Hij is hoogleraar Pensioenrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De AOW-leeftijd wordt periodiek aangepast aan de hand van de levensverwachting, legt hij uit. Puur op basis van het gegeven dat de gemiddelde levensverwachting nu iets daalt, kan de AOW-leeftijd dus naar beneden bijgesteld worden.
Leeftijd verlagen ‘zou wel een jojo worden’
Maar dat is niet logisch, zegt Lutjens. «Je moet een beetje continuïteit hebben.» Het is daarom niet te verwachten dat de leeftijd ineens weer zou dalen, nadat die eens in de paar jaar enkele maanden omhoog is gegaan. «Het zou wel een jojo worden als het nu weer verlaagd wordt.»
Bovendien hangt het er erg vanaf waardoor het komt dat de levensverwachting daalt. Als daar een structurele ontwikkeling aan ten grondslag ligt, is het te verwachten dat de AOW-leeftijd daarvoor wordt aangepast. Maar het is anders wanneer het om een incidentele reden gaat. En dat is nu inderdaad het geval: door de sterfte tijdens de coronapandemie gaat het herstel van de levensverwachting langzamer dan verwacht. Daarom is de verwachting naar beneden bijgesteld, schrijft het CBS.
«Naar beneden aanpassen kan bij zo’n verlaging, maar op basis van een incident zou ik het niet aanraden», zegt Lutjens. Door de hogere sterfte tijdens de coronaperiode daalde de levensverwachting van 65-jarigen in zowel 2020 als 2021 naar 19,5 jaar. Voor vrouwen is de levensverwachting wat hoger dan voor mannen. In 2023 was het verschil op 65-jarige leeftijd namelijk 2,2 jaar. Dat kun je in het onderstaande diagram zien.
Coronapandemie voorbij, maar levensverwachting blijft lager
Sinds het begin van de coronapandemie overlijden er per jaar ongeveer 170.000 mensen. Dat zijn er bijna 20.000 meer dan voor de pandemie. De sterfte ligt in 2024 tot nu toe ook al hoger dan in dezelfde periode in 2023. Hoewel de noodsituatie voor corona voorbij is, blijft het virus aanwezig. Het CBS verwacht daarom dat de levensverwachting niet helemaal herstelt naar het niveau van voor de pandemie.
De verwachting komt wel met enige nuance, volgens het statistiekbureau. Voor het onderzoek kijkt het CBS namelijk naar de waarschijnlijkste toekomstige ontwikkelingen op lange termijn in West-Europa. Maar er zijn ook onzekerheden: er kunnen namelijk tijdelijke veranderingen zijn in de Nederlandse trends. Die tellen nu minder hard mee in de verwachtingen dan wanneer het CBS alleen naar Nederland zou kijken.
