Redactie
De VN-klimaattop wordt dit jaar opnieuw georganiseerd door een land dat zelf een grote olie- en gasproducent is. Het klimaatbeleid van Azerbeidzjan is «zwaar onvoldoende» en past bij een wereld die ruim 4 graden opwarmt, zeggen onderzoekers.
Azerbeidzjan heeft woensdag de laagst mogelijke score gekregen van Climate Action Tracker (CAT), een onderzoeksgroep die het klimaatbeleid van landen tegen het licht houdt. Het land heeft zichzelf als klimaatdoel gesteld om de uitstoot tot 2030 licht te laten dalen, maar met het huidige beleid zal er juist méér CO2 de lucht in gaan.
Dat heeft onder meer te maken met de groeiende gaswinning. Europa is een gretige afnemer van het gas uit Azerbeidzjan, vooral sinds de EU probeert om van het Russische gas af te komen na de inval in Oekraïne.
Azerbeidzjan is voor meer dan de helft van zijn overheidsinkomsten afhankelijk van fossiele brandstoffen. De komende jaren wil de autoritaire regering van president Ilham Aliyev meer hernieuwbare energie opwekken. Dat zal gas besparen bij de opwekking van elektriciteit, maar volgens CAT wordt dat vervolgens rechtstreeks naar het buitenland geëxporteerd.
‘Weg bewegen’ van olie en gas
In november reizen regeringsleiders uit alle werelddelen af naar de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe om nieuwe afspraken te maken over de strijd tegen klimaatverandering. Vorig jaar vond de klimaattop plaats in de Verenigde Arabische Emiraten, ook al een grote olie- en gasproducent.
In Dubai spraken landen na veel gesteggel af om de komende jaren «weg te bewegen» van olie, kolen en gas. Dat was in 27 eerdere klimaattoppen nooit gelukt, ook al zijn fossiele brandstoffen de belangrijkste bron van CO2-uitstoot.
Azerbeidzjan blijft de rol van olie en gas ondertussen verdedigen. «Het is niet onze schuld dat we olie- en gasvoorraden hebben», zei Aliyev in april. Net als vorig jaar wordt de klimaattop in Bakoe voorgezeten door een ex-olietopman. Mukhtar Babayev werkte vijftien jaar lang voor het staatsoliebedrijf SOCAR en is nu milieuminister van Azerbeidzjan.
Klimaatdoel afgezwakt
Zijn land heeft de eigen klimaatdoelen in de afgelopen jaren afgezwakt. In 2017 wilde Azerbeidzjan zijn uitstoot nog met 35 procent verminderen in 2030. Maar dat doel is losgelaten, en nu mikt het Kaukasusland alleen nog op 40 procent minder uitstoot in 2050. Bovendien wil het financiële steun ontvangen om dat doel te halen, terwijl dat eerder niet het geval was.
«Dit is niet het leiderschap dat we nodig hebben in deze cruciale tijd voor klimaatactie, terwijl de wereld steeds vaker wordt geraakt door catastrofale klimaatextremen», zegt onderzoeker Ana Missirliu van het Berlijnse NewClimate Institute.
Meer klimaatgeld nodig
De top in Bakoe zal vooral draaien om klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden. Dit jaar moeten afspraken worden gemaakt over een nieuw doel voor internationale klimaatfinanciering. Dat stond eerder op 100 miljard dollar per jaar vanaf 2020, maar rijke landen haalden het pas twee jaar later.
Ontwikkelingslanden hebben veel meer geld nodig om hun uitstoot te laten dalen en hopen op geld uit industrielanden. Maar die zien dat niet zitten; het nieuwe Nederlandse kabinet wil juist veel minder geld naar ontwikkelingshulp laten gaan.
Het kabinet wil vooral dat er meer landen worden aangewezen als donateurs. Landen als China en Saoedi-Arabië staan officieel nog te boek als ontwikkelingsland en hoeven daarom geen bijdrage te leveren aan de internationale klimaatfinanciering. Maar «de huidige economische realiteit» moet leidend worden, zodat zij wel een duit in de zak doen, schreef klimaatminister Sophie Hermans (VVD) vorige week aan de Tweede Kamer.
