De Duitse partijen CDU/CSU en SPD hebben een akkoord bereikt over een nieuwe coalitie. Later vanmiddag maken de partijleiders op een persconferentie de plannen voor de komende jaren bekend. Over ministersposten is nog niets bekend, behalve dat Friedrich Merz (CDU) de nieuwe bondskanselier wordt.
Bij de landelijke verkiezingen in februari kwam de Union, zoals de conservatieve partijen CDU en CSU zich samen noemen, met 28,5 procent van de stemmen als grootste uit de bus. De radicaal-rechtse AfD werd tweede met ruim 20 procent van de stemmen, de sociaaldemocratische SPD verloor fors en werd met iets meer dan 16 procent de derde partij van het land.
Op elkaar aangewezen
Omdat CDU/CSU coalitiesamenwerking met de AfD van tevoren had uitgesloten, werd al snel duidelijk dat de christendemocraten en de sociaaldemocraten op elkaar waren aangewezen.
Een zogenoemde ‘grote coalitie’ tussen de linkse en rechtse volkspartijen bleek de enige realistische formatie-optie. Merz stelde zich vlak na de verkiezingen als doel om nog voor Pasen een regering te vormen en dat lijkt dus te lukken.
Charlotte Waaijers, correspondent Duitsland:
“Er is tot het laatste moment hard onderhandeld. Onder andere over pensioengaranties, eventuele belastingverlagingen voor bedrijven en hoe dat allemaal betaald moet worden. De Duitse economie liep al niet goed en door de oplopende handelsoorlog rond Amerikaanse importheffingen nam de druk op de partijen om er snel uit te komen alleen maar toe. Bedrijven snakken naar duidelijkheid, ook over steun die ze al dan niet kunnen verwachten.
Ook migratie was een struikelblok. De vraag is in hoeverre Duitsland straks mensen die aan de Duitse grens asiel aanvragen terug kan sturen naar de buurlanden. Een belofte van Merz die volgens de SPD niet haalbaar was.
Er zal Merz veel aan gelegen zijn om successen te presenteren, want in peilingen scoort hij nu al slecht. Kiezers hebben de indruk dat de SPD meer uit de onderhandelingen sleept dan de christendemocraten. En ze nemen het hem kwalijk dat hij zijn woord niet heeft gehouden. In de campagne wilde zijn partij de schulden niet verder op laten lopen. Toch maakte hij kort erna, samen met de SPD en de Groenen, het grootste pakket leningen uit de moderne geschiedenis bekend, bedoeld voor infrastructuur en defensie.
Volgens Merz is dat nodig, omdat Europa steeds minder op de Amerikanen kan leunen voor defensie. Daar zijn de meeste Duitsers het mee eens.”
De partijen gingen na de verkiezingen voortvarend aan de slag: begin maart kwamen ze al met een slotdocument, na ruim een week van verkennende gesprekken. Daaruit bleek dat de partijen elkaar hadden gevonden op belangrijke inhoudelijke kwesties, zoals migratie en financiën.
De coalitieonderhandelingen die daarna van start gingen, duurden toch nog lang omdat er geen overeenstemming kon worden bereikt over de details van de afspraken: moeten rijke Duitsers meer belasting gaan betalen (SPD) of moet de belastingdruk omlaag (Union)? Moet de hoogte van pensioenen wettelijk gekoppeld worden aan het gemiddelde Duitse salaris (SPD) of levert dat veel te hoge kosten op voor werkgevers (Union)?
Handelsoorlog
De onderhandelingen kwamen uiteindelijk in een stroomversnelling doordat de onderhandelaars grote druk voelden om er snel uit te komen. Dat kwam volgens ingewijden vooral door de handelsoorlog die de Amerikaanse president Trump ontketende.
Door die heffingen van vorige week en de aansluitende economische chaos wereldwijd zouden de partijen extra urgentie hebben gevoeld om snel tot een akkoord te komen.
Het duurt nog even voor er daadwerkelijk een nieuwe regering is in Duitsland. De ruim 350.000 SPD-leden kunnen zich in een referendum uitspreken over het akkoord.
