Op het Japanse Okinawa is de slag om het eiland herdacht, die kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog werd uitgevochten tussen Amerika en Japan. Exact tachtig jaar geleden gaven de Japanners zich over, na maandenlange felle gevechten.
De gouverneur van Okinawa zei bij de herdenking dat het belangrijk is om het verhaal over de slag en de blijvende impact te blijven vertellen, vooral in een tijd waarin de geopolitieke spanningen toenemen.
“Het is onze missie, als mensen die in het heden leven, om de realiteit en de lessen die we hieruit leren te bewaren en door te geven aan toekomstige generaties”, zei gouverneur Tamaki bij de ceremonie op de plek waar de slag eindigde en een herdenkingsmonument staat. Ook premier Ishiba woonde de herdenking bij.
De Japanse premier Ishiba legt bloemen bij de herdenkingsceremonie
De slag om Okinawa was een van de hevigste en bloederigste WO II-gevechten tussen Japan en de VS. De Japanners verdedigden het eiland fel. Voor de Amerikanen was het eiland een springplank voor een eventuele invasie van de vier Japanse hoofdeilanden.
Okinawa ligt op zo’n 600 kilometer te zuidenwesten van het zuidelijkste hoofdeiland Kyushu.
Er vielen bij de slag naar schatting zo’n 200.000 doden in krap drie maanden tijd. Met afstand de meeste slachtoffers – ruim 188.000 – waren Japanners, onder wie een groot aantal burgers. Het Japanse leger dwong hen onder meer om te vechten en zelfmoord te plegen. Dat leidde tot gruwelijke taferelen.
Kamikaze-aanvallen
Ook voerden de Japanners op grote schaal kamikaze-aanvallen uit, om zo de Amerikanen – die fors in de meerderheid waren met zowel materieel als militairen – tegen te houden. Dat lukte uiteindelijk niet, maar zowel op zee, land als in de lucht werd er zwaar gevochten met forse verliezen aan beide kanten.Amerikaanse troepen komen aan land in Okinawa
Krap twee maanden later kondigde keizer Hirohito de Japanse capitulatie aan, nadat de Amerikanen de steden Hiroshima en Nagasaki hadden gebombardeerd met atoombommen.
Na de oorlog hielden de Amerikanen Okinawa tot 1972 in bezit. Nog altijd heeft de VS meerdere militaire bases op het eiland. Er zijn tienduizenden Amerikaanse militairen gestationeerd.
Opruiende uitspraken
De herdenking van de slag komt kort nadat de Japanse premier Ishiba zijn excuses aanbood aan de gouverneur van Okinawa, omdat een van de partijgenoten van Ishiba opruiende uitspraken had gedaan over de inscriptie op een herdenkingsmonument op het eiland.
Dat monument is opgericht voor de studenten die aan het einde van de slag omkwamen of zelfmoord pleegden. De partijgenoot van Ishiba, Nishida, zei dat met de inscriptie de “geschiedenis wordt herschreven”, door het Japanse leger de schuld te geven van de dood van de studenten en de Amerikanen aan te wijzen als bevrijders van Okinawa.
Verder waren volgens Nishida, die in zijn land al vaker ophef veroorzaakte met soortgelijke uitspraken over het Japanse oorlogsverleden, de geschiedenislessen over Okinawa “een zooitje”. Okinawa-gouverneur Tamaki noemde de uitspraken van Nishida een “schandalige” verdraaiing van de geschiedenis.
Correspondent Japan Anoma van der Veere:
“De strijd om de geschiedenis van Okinawa woedt al sinds de laatste Amerikaanse bom viel op de eilandengroep. Het werd formeel pas in 1898 ingelijfd en beleidsmakers in Tokio zagen de inwoners lange tijd als tweederangsburgers. Tijdens de oorlog betekende dat de inzet van Okinawa als belangrijkste slagveld, met tienduizenden burgerslachtoffers tot gevolg.
Ook na de oorlog werd het strategisch opgeofferd: de eilanden beslaan minder dan 1 procent van Japan, maar herbergen nog altijd zo’n 70 procent van alle Amerikaanse troepen in het land en driekwart van het Amerikaanse militaire grondgebruik is hier.
Veel Okinawanen voelen zich daar tot op de dag van vandaag door gemarginaliseerd. Hun prefectuur is de armste van Japan, maar ontvangt ruime subsidies uit Tokio; ook een manier voor de Liberaal Democratische Partij om lokale steun te winnen. Toch blijft het wantrouwen groot, en het verzet tegen wat velen als systematische achterstelling zien, onverminderd.”
