Stefan Vermeer
Zwaargewapende militairen hebben zich woensdag teruggetrokken uit het presidentieel paleis in de Boliviaanse stad La Paz na een mislukte poging tot een staatsgreep. De Boliviaanse president Luis Arce heeft de couppoging veroordeeld en nieuwe militaire leiders aangesteld.
Het nieuwe militaire commando beval de troepen die onder leiding van generaal Juan José Zúñiga het paleis bestormden om terug te keren naar huis. Daar gaven ze gehoor aan. Even later nam de politie de controle over het plein bij het presidentieel paleis over. Zúñiga is inmiddels gearresteerd, melden lokale media.
De hoogste rechtbank van Bolivia heeft de couppoging veroordeeld als een aanval op de democratische stabiliteit in het Zuid-Amerikaanse land. Het openbaar ministerie heeft een strafrechtelijk onderzoek naar het handelen van generaal Zúñiga aangekondigd.
Zwaargewapende militairen verzamelden zich woensdag met pantservoertuigen bij het presidentieel paleis in La Paz, de administratieve hoofdstad van Bolivia. Een gepantserd voertuig ramde de ingang van het paleis, waarna militairen naar binnen stormden.
“Het land wordt vandaag geconfronteerd met een poging tot een staatsgreep”, zei de Boliviaanse president vlak daarna in een landelijke toespraak. “Het Boliviaanse volk moet zich mobiliseren en tegen de staatsgreep keren, om de democratie te beschermen.” Arce bevond zich niet in het presidentieel paleis tijdens de couppoging, maar in een bijgebouw ernaast.
Zúñiga zei eerder op het plein tegen verslaggevers dat “de drie chefs van de strijdkrachten” naar het presidentieel paleis waren gekomen om hun ongenoegen te uiten. “Er zal een nieuw kabinet van ministers komen. Dingen zullen veranderen, want ons land kan zo niet langer doorgaan.”
In Bolivia zijn de spanningen opgelopen in de aanloop naar de verkiezingen van 2025. De linkse oud-president Evo Morales wil de strijd aangaan met zijn voormalige partijgenoot Arce, maar veel Bolivianen zien een terugkeer van Morales niet zitten. De oud-president nam in 2019 ontslag na protesten tegen zijn herverkiezing en toenemende onrust in het land. Generaal Zúñiga dreigde Morales te blokkeren als hij zou terugkeren. Daarop zette Arce Zúñiga eerder deze week uit zijn functie.
Internationale kritiek op couppoging, ook vanuit Europa
Morales veroordeelt de militairen vanwege de poging tot een staatsgreep. “Ik vraag de mensen met een democratische roeping om het vaderland te verdedigen tegen militaire groeperingen die zich tegen de democratie en het volk keren”, schrijft hij op X. De oud-president vindt dat er onmiddellijk een strafrechtelijk proces moet worden gestart.
Internationaal worden de acties van de militairen ook veroordeeld. De president van Honduras, Xiomara Castro, riep de 33 lidstaten van de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten (CELAC) dringend op de “criminele militaire coup” te veroordelen. Honduras is de huidige voorzitter van het samenwerkingsverband. Meerdere landen gaven gehoor aan die oproep.
Ook vanuit Europa klonk kritiek op de militairen in Bolivia. De Europese Unie veroordeelt “elke poging om de grondwettelijke orde in Bolivia en de democratisch gekozen regeringen omver te werpen”, verklaarde buitenlandchef Josep Borrell. De Spaanse premier Pedro Sánchez riep op tot respect voor de democratie en de rechtsstaat.
De Verenigde Staten lieten weten dat ze de situatie in Bolivia nauwlettend in de gaten houden en drongen aan op terughoudendheid.
Ministerie roept Nederlanders in La Paz op binnen te blijven
Het ministerie van Buitenlandse Zaken roept Nederlanders in La Paz op om binnen te blijven. “Laat uw familie/vrienden weten hoe het met u gaat. Volg altijd de instructies op van de lokale autoriteiten”, schrijft het ministerie op X. Nederlanders die in La Paz zijn met een georganiseerde reis krijgen het advies om contact te houden met de reisorganisatie.
Reizigers kunnen zich melden bij de Informatieservice van Buitenlandse Zaken, zodat ze concrete informatie kunnen ontvangen als het onrustig blijft. Wie hulp nodig heeft, wordt gevraagd contact op te nemen met zijn reisverzekeraar of met de Nederlandse ambassade.
De Nederlandse ambassade in Lima in buurland Peru volgt de situatie op de voet. Nederland heeft geen ambassade in La Paz.
