Op 22 juli kondigden vier pro-Russische linkse partijen in Moldavië hun politieke eenwording aan met het oog op de parlementsverkiezingen van 28 september. Tijdens een gezamenlijke persconferentie bevestigden de leiders van de Socialistische Partij, de Communistische Partij, Hart van Moldavië en Toekomst van Moldavië dat zij deelnemen als één kiesblok onder de voorlopige naam “Voor Moldavië”. Hun uitgesproken doel is het verwijderen van de huidige pro-Europese regering van premier Dorin Recean.
Moskou drijvende kracht achter politieke eenheid van pro-Russische oppositie
Volgens voormalig president Igor Dodon werd de langverwachte eenwording mogelijk dankzij druk van buitenaf. Naar verluidt speelde Sergej Kirijenko, eerste plaatsvervangend stafchef van het Kremlin en informeel coördinator van het Moldavische dossier, een centrale rol in het samenbrengen van deze partijen. Ondanks jarenlange verdeeldheid en botsende ambities, hebben de vier leiders — Dodon, Vladimir Voronin, Irina Vlah en Vasile Tarlev — nu een gezamenlijke strategie ontvouwd met steun van Moskou.
De financiering van deze partijen loopt volgens waarnemers via netwerken gelinkt aan de pro-Russische oligarch Ilan Shor, die eerder betrokken was bij pogingen om de Moldavische staat te ondermijnen.
Nieuwe politieke as mikt op parlementaire meerderheid
Het nieuwe blok “Voor Moldavië” sluit elke vorm van samenwerking met de regerende partij Actie en Solidariteit (PAS) uit. In plaats daarvan mikt het op een coalitie met het blok “Alternatief”, geleid door de burgemeester van Chisinau, Ion Ceban, en voormalig presidentskandidaat Alexandru Stoianoglo. De verwachting is dat deze samenwerking tot een meerderheid van 51 zetels in het parlement kan leiden — voldoende om een nieuwe, pro-Russische regering te vormen die het Europese integratieproces zou stopzetten.
Opmerkelijk is dat “Voor Moldavië” zichzelf expliciet als pro-Kremlin positioneert, terwijl “Alternatief” zich als zogenaamd neutraal presenteert.
PAS zoekt balans tussen behoud van pro-Europese koers en pragmatisch bondgenootschap
De regeringspartij PAS, die bij de verkiezingen van 2021 een absolute meerderheid behaalde, hoopt haar machtsbasis te behouden of anders een coalitie te vormen met “Onze Partij” van de zakenman en ex-kandidaat Renato Usatîi. Hoewel Usatîi zich tegenwoordig inzet voor een “evenwichtige buitenlandse koers”, was hij in het verleden duidelijk pro-Russisch.
De verkiezingen worden daarmee een krachtmeting tussen de richting van Europese integratie en een mogelijke geopolitieke draai richting het Kremlin.
Moldavië wordt frontlijn van bredere machtsstrijd tussen EU en Rusland
De ontwikkelingen in Moldavië illustreren een bredere strijd om invloed in Oost- en Zuidoost-Europa. De uitkomst van de verkiezingen kan niet alleen het binnenlandse beleid van Chisinau bepalen, maar ook impact hebben op buurlanden zoals Oekraïne en Roemenië. Een succesvolle koers richting de EU zou Moldavië positioneren als voorbeeld voor andere post-Sovjetlanden die Europese integratie nastreven.
Om die reden versterkt Brussel de Moldavische defensieve capaciteit, onder meer met cyberbeveiliging en politieke steun. Tegelijk voert Rusland een hybride campagne via desinformatie, digitale sabotage en gerichte propaganda om president Maia Sandu en haar regering te ondermijnen.
Dreiging van destabilisatie blijft aanwezig, ongeacht verkiezingsuitslag
Analisten waarschuwen dat Moskou zijn invloed in Moldavië niet zomaar zal opgeven. Mocht electorale steun voor de pro-Russische blokken tekortschieten, dan blijft het risico op na de verkiezingen georkestreerde rellen of pogingen om de uitslag te delegitimeren bestaan.
De strijd om Moldavië is daarmee exemplarisch voor de huidige confrontatie tussen Russische inmenging en Europese democratische aspiraties. De inzet is niet alleen de politieke koers van één land, maar de stabiliteit van een hele regio.
