Indonesië, Thailand en andere Aziatische landen herdenken donderdag de tsunami van precies twintig jaar geleden. Die liet een spoor van vernieling achter waarbij zeker 220.000 mensen omkwamen. Terwijl zij worden herdacht, bereiden landen zich voor op de volgende tsunami.
Duizenden mensen zijn donderdagochtend bijeengekomen in de Baiturrahman moskee in Atjeh. De Indonesische provincie werd twintig jaar geleden met naar schatting 160.000 doden het zwaarst getroffen.
Iets voor 8.00 uur vanochtend klonken er in Atjeh drie minuten lang sirenes. Het is het tijdstip waarop in 2004 de onderzeese aardbeving plaatsvond die de tsunami veroorzaakte.
Door de beving kwam het water in beweging en raasde het als vloedgolven richting het vasteland. Mensen in de kustgebieden werden compleet verrast en hadden geen tijd meer om te vluchten.
Voor overlevenden van de ramp blijft het een open wond. Zo werden tienduizenden slachtoffers nooit meer gevonden. «We missen ze en weten nog steeds niet waar ze zijn», zegt Muhamad Amirudin tegen persbureau AP.
Hij en zijn vrouw verloren twee kinderen en hebben hun lichamen nooit meer gezien. «Dit leven is maar tijdelijk, dus we doen ons best om nuttig te zijn voor anderen», zei Amirudin bij een van de massagraven in Atjeh.
Overleden Thai en toeristen herdacht in kustplaats Khao Lak
Ook Thailand, Sri Lanka en India staan met herdenkingsdiensten stil bij een van de dodelijkste rampen uit de geschiedenis. In de Thaise kustplaats Khao Lak kwamen honderden Thai en buitenlanders samen voor een ceremonie.
Aan de Thaise kust vielen in 2004 meer dan 8.000 slachtoffers. Onder hen ook veel buitenlandse toeristen die tijdens de tsunami aan het strand verbleven. Nabestaanden troostten elkaar en legden bloemen bij een tsunamimonument in de kustplaats.
De Thaise Urai Sirisuk verloor bij de ramp haar vierjarige dochter. Ze vertelt tegen persbureau AP dat ze het herdenkingspark de rest van het jaar het liefste mijdt omdat het verlies haar nog steeds diep raakt.
«Ik heb het gevoel dat de zee mijn kind heeft meegenomen», zegt Urai. «Ik hoor nog steeds haar stem in mijn oren, dat ze me roept. Ik kan haar niet in de steek laten. Dus moet ik hier zijn, voor mijn kind.»
Speciale boeien moeten waarschuwen voor tsunami
De impact was zo groot omdat mensen aan de kust nauwelijks werden gewaarschuwd. Naast de wederopbouw van de kustplaatsen hebben Indonesië en Thailand daarom ook werk gemaakt van waarschuwingssystemen. Speciale boeien die in de zee liggen, kunnen veranderingen in het waterpeil opmerken.
Die signalen worden naar de rampenbestrijding gestuurd. Zij analyseren de gegevens en kunnen als het nodig is op tijd een tsunami waarschuwing afgeven via sirens langs de kust. Inwoners zouden daarmee genoeg tijd moeten hebben om zichzelf in veiligheid te brengen.
Daarvoor zijn in de Thaise kustplaats Khao Lak speciale vluchttorens gebouwd. Mensen kunnen er op 12 meter hoogte schuilen voor de vloedgolven. Borden langs de kust wijzen de route naar de veilige gebieden. Toch is dat volgens lokale autoriteiten nog niet genoeg.
Omdat de laatste grote ramp twintig jaar geleden is vrezen zij dat mensen vergeten of onderschatten hoe verwoestend tsunami’s kunnen zijn. Daarom organiseren scholen en buurtcentra trainingen over de impact van de vloedgolven en trainen ze evacuaties.
«We moeten het publiek blijven voorlichten over veiligheidsprotocollen en ervoor zorgen dat evacuatieroutes duidelijk gemarkeerd zijn», zegt de burgemeester Chalermsak van kustgemeente Patong tegen Nation Thailand.