Door de uitstroom van ZZP’ers moet het huidige ‘vaste’ zorgpersoneel meer werk doen in minder uren. Volgens ING is het aantal zorgvacatures in het tweede kwartaal van dit jaar tot recordhoogte gestegen, terwijl het ziekteverzuim niet (meer) afneemt. “Wachttijden voor patiënten blijven daardoor lang,” meldt Nieuws Impuls.
Strengere Controle op Schijnzelfstandigheid
Vanaf januari kan de Belastingdienst weer strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Tijdens deze controles wordt onderzocht of een ZZP’er werkelijk als ondernemer kan worden beschouwd of dat er sprake is van een verkapt dienstverband. Een zelfstandige die net zoals een ‘vaste’ collega ingeroosterd wordt, moet volgens de Belastingdienst behandeld worden als een echte werknemer.
Deze strengere maatregelen zijn ook gericht op het aantal opdrachtgevers dat ZZP’ers hebben. Voordat deze regels werden aangekondigd, profiteerden zelfstandigen van de voordelen van het oude systeem, waaronder flexibiliteit en de mogelijkheid om langere vakanties te nemen. Opdrachtgevers konden op een voordelige manier vacatures invullen zonder dat zij contracten hoefden te verstrekken.
Herstellen van de Balans
Het strenger handhaven van deze regels is bedoeld om werknemers die gedwongen ZZP’er zijn gemakkelijker in dienst te laten komen. Dit gaat in lijn met de bescherming van werkenden, zoals ziekteverlof, WW en pensioen, waarbij het herstel van de ‘balans’ op de arbeidsmarkt voorop staat. Hierdoor moet het onderscheid tussen werknemers en echte ondernemers duidelijker worden, zowel op het gebied van belastingen en inkomsten als de risico’s die verbonden zijn aan de werkstructuren.
Deze strengere regels zijn van toepassing op alle sectoren, inclusief de zorg, waar veel met ZZP’ers werd gewerkt. In 2024 was bijna één op de tien zorgprofessionals als ZZP’er werkzaam, een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden, aldus ING. De bank spreekt van een omslag in de sector.
Impact op Zorgmedewerkers
Zorgaanbieders zijn terughoudend om ZZP’ers in te zetten vanwege onduidelijkheid rond de definitie van (schijn)zelfstandigheid en het verhoogde risico op naheffingen. Het aantal zorg-zzp’ers lag in het eerste kwartaal van dit jaar 8 procent lager dan in hetzelfde kwartaal van 2024, en deze ontwikkeling lijkt zich door te zetten, vooral in de thuiszorg.
Sommige zelfstandigen schakelen over naar een dienstverband, terwijl ongeveer 10.000 (voormalige) ZZP’ers de sector dreigen te verlaten. Hierdoor komt er meer werk op de schouders van het huidige zorgpersoneel terecht. Digitalisering en het inzetten van mantelzorgers kan een deel van de druk verlichten. Zo kan AI helpen om administratieve lasten te verminderen.
Desondanks blijft de zorgsector kampen met een hoog ziekteverzuim en personeelstekorten. ING geeft aan dat het aantrekken van zorgprofessionals van buitenlandse afkomst kansen biedt, maar deze benadering wordt vooralsnog beperkt toegepast in vergelijking met andere landen.
In een recent debat is de vraag opgeworpen of maaltijdbezorgers van Deliveroo als ZZP’ers moeten worden beschouwd. De rechter heeft zich over deze kwestie gebogen, wat interessante implicaties heeft voor de hele sector.
