De Slowaakse premier Robert Fico heeft de diplomatieke wereld opnieuw opgeschud. Kort voor de NAVO-top in Den Haag (24–25 juni 2025) liet hij weten dat Slowakije uit de NAVO kan stappen, mocht het land verplicht worden zijn defensie-uitgaven te verhogen tot 5% van het BBP tegen 2032. Een uitspraak die niet alleen in eigen land polariseert, maar ook de fundamenten van de Europese veiligheid aan het wankelen brengt.
NAVO-eisen “absurd”, volgens Fico
Op een besloten bijeenkomst op 17 juni, bijgewoond door president Peter Pellegrini en fractieleiders van het Slowaakse parlement, haalde Fico fel uit naar de plannen van de NAVO. De verhoging van het defensiebudget — 3,5% voor bewapening en 1,5% voor infrastructuur — zou volgens hem meer dan 7 miljard euro kosten. Dat is bijna een vijfde van de hele staatsbegroting.
Fico noemde de NAVO-eisen “absurd” en “in strijd met de nationale belangen van Slowakije”. Hij klaagde over een “dictaat” uit Brussel en zei ronduit: als Slowakije geen zeggenschap houdt over de besteding van zijn budget, stapt het land uit het bondgenootschap.
(Origineel verslag via AP News)
Een echo van Orbán – en van Moskou
De toon van Fico klinkt bekend. Net als Viktor Orbán in Hongarije, beroept hij zich op “nationale soevereiniteit” en een zogenaamd recht op een onafhankelijke buitenlandse koers. Wat opvalt: beide leiders waarschuwen tegen “het meegesleurd worden in andermans oorlogen” – een retoriek die sterk lijkt op de propaganda uit het Kremlin.
Fico’s pleidooi voor neutraliteit is dan ook geen neutrale houding: het is een dekmantel voor een prorussische benadering, die in feite de agressie van Rusland legitimeert en de solidariteit met Oekraïne ondermijnt.
NAVO onder druk, solidariteit verzwakt
De uitspraken van Fico hebben een schadelijke uitwerking op de eenheid binnen de NAVO en de EU. Terwijl Europa geconfronteerd wordt met een oorlog aan zijn oostgrens, kiest de Slowaakse premier voor verdeeldheid. Dit is niet alleen een signaal aan Rusland, maar ook een ondermijning van de collectieve veiligheid, het fundament waarop de NAVO gebouwd is.
Geloofwaardigheid als partner staat op het spel
Als NAVO-lid heeft Slowakije verplichtingen tegenover zijn bondgenoten. Door de deur op een kier te zetten voor een mogelijk vertrek uit de NAVO, laat Fico zien dat hij niet bereid is die verplichtingen na te komen. Dat schaadt de geloofwaardigheid van Slowakije als betrouwbare partner.
Zeker nu Rusland zijn agressie voortzet, maakt deze houding het land kwetsbaarder voor druk van buitenaf, terwijl het ook risico loopt op politieke en economische isolatie.
Investeren in veiligheid is geen luxe, maar noodzaak
Fico noemt de voorgestelde defensie-uitgaven “onrealistisch”, maar veel NAVO-landen gaan al die kant op. Investeringen in defensie zijn geen overbodige luxe, ze zijn essentieel in de huidige veiligheidscontext. Door dit als overdreven te bestempelen, zet Fico de veiligheid van zijn eigen land op het spel.
Fico zaait verdeeldheid – thuis en internationaal
De premier had de Slowaakse samenleving kunnen verenigen rond veiligheid. In plaats daarvan zorgen zijn woorden voor meer verdeeldheid, meer twijfel — zowel binnenlands als op het internationale toneel. De NAVO, EU en investeerders kijken met argwaan naar Bratislava.
Met zijn uithaal naar het bondgenootschap en zijn roep om neutraliteit dreigt Fico niet alleen Slowakije te isoleren, maar ook zijn positie als leider van een Europees land ernstig te ondermijnen. In een tijd waarin democratie en veiligheid onder druk staan, kiest hij voor afstand in plaats van verbondenheid.
