NAVO-baas Mark Rutte deed donderdag uitspraken die bij veel NU.nl-lezers heftig binnenkwamen. “We moeten ons mentaal voorbereiden op een oorlog”, zei hij. Zover is het nog niet, maar volgens experts slaat hij terecht een harde toon aan.
In zijn eerste grote toespraak als secretaris-generaal zei Rutte dat we niet klaar zijn voor een eventuele oorlog. Daarvoor moet er allereerst meer geld naar defensie, en daarvoor is steun nodig van inwoners van alle NAVO-landen.
Dat is geen nieuwe oproep, zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga van de Universiteit Leiden. “Vanaf het begin van dit jaar zie je al dat politieke en militaire leiders hebben opgeroepen hier rekening mee te houden”, vertelt hij aan NU.nl.
“Het gaat om de grootste oorlog sinds de Tweede Wereldoorlog”, zegt hij, doelend op de oorlog in Oekraïne. “De Russische agressie is overduidelijk. Landen beginnen de gevolgen voor hun eigen veiligheid steeds serieuzer te nemen.”
NAVO wil vijanden geloofwaardig afschrikken
Jarenlang is er niet genoeg geïnvesteerd in defensie, maar Rutte wil dat dat gaat veranderen. Het is ook echt nodig dat NAVO-landen 3 procent van hun nationaal inkomen daaraan gaan uitgeven, zegt Martijn Kitzen. Hij is hoogleraar Irreguliere Oorlogsvoering en Speciale Operaties aan de Nederlandse Defensie-academie. Op dit moment staat de norm nog op 2 procent.
“Mensen zien wel dat er veel conflict en dreiging is, maar dat vertaalt zich nog niet zo snel in urgentie. Als secretaris-generaal van de NAVO, een zelfverdedigingsorganisatie, wil hij ons verdedigen tegen oorlog. Daarvoor moet je (vijanden, red.) geloofwaardig kunnen afschrikken. Dat doe je met een geloofwaardig leger en geloofwaardige investeringen.”
“Je ziet dat de Amerikanen nu nog steeds garant staan voor onze veiligheid”, zegt Kitzen. Daar moeten we vanaf, ziet ook Osinga. Als een deel van de Amerikaanse militaire capaciteit uit Europa ergens anders nodig is, “moeten we onze eigen strategische broek kunnen ophouden”.
Rutte richtte zich niet zomaar op inwoners van NAVO-landen
Daarvoor moet worden geïnvesteerd in militaire middelen zoals lucht- en raketafweer, maar ook in onze infrastructuur. In Nederland zullen we geen Russische tanks in de straten zien, maar we moeten wel rekening houden met andere soort aanvallen, zeggen beide experts.
Daarbij gaat het om inmenging in onze samenleving, aanvallen op datakabels en andere manieren van hybride oorlogsvoering. “Dat zorgt voor een ontwrichting van ons dagelijks bestaan”, zegt Kitzen. In onderstaand artikel leggen we je meer uit over die soort oorlogsvoering.
De gevolgen daarvan kunnen zijn dat we geen stroom, geen internet en geen werkende pinautomaten hebben. Overheidsinstanties bereiden zich daar de laatste tijd goed op voor, maar bij inwoners van NAVO-landen zit het er nog niet zo goed in. “We zijn ons in Nederland steeds beter bewust dat het hier ook kan gebeuren, maar voor veel Nederlanders is het nog steeds ver weg”, zegt Kitzen.
Het is dan ook logisch dat Rutte zich in zijn toespraak op inwoners van NAVO-landen richtte, meent hij. “We hebben het hier heel erg goed. We zien een hoop van wat er fout gaat om ons heen en bij onszelf, maar we zien niet hoe goed we het hebben. De bedoeling van dit soort uitspraken door Rutte is dan ook om aan te tonen dat onze welvaart niet vanzelfsprekend is.”
‘We moeten onze mindset veranderen’
De NAVO-baas zei onder meer dat we ons mentaal moeten voorbereiden op een oorlog. “Het gaat erom dat we onze mindset veranderen. We zijn er zo aan gewend dat alles werkt”, zegt ook Osinga. Maar bedrijven en huishoudens moeten zich voorbereiden op de dag dat dat niet zo is.
“Je moet een paar dagen zonder elektriciteit kunnen”, zegt de hoogleraar oorlogsstudies. “We hoorden NAVO Militair Comité luitenant-admiraal Rob Bauer eerder al zeggen dat je een noodpakket in huis moet hebben met een voedselvoorraad, een radio, een zaklamp en kaarsen. Dat moet op de agenda gezet worden.”
“En”, zegt Osinga, “we moeten bereid zijn om bepaalde offers te doen, bereid om te investeren in kritische infrastructuur.” Ook als dat geld kost. Rutte vroeg inwoners van NAVO-landen dan ook om politici te steunen die dat soort moeilijke keuzes moeten maken, ook als dat kiezers raakt in hun portemonnee.
“Als het echt heel spannend wordt, betreft het namelijk ook ons. Daar moeten we niet naïef in zijn.”
