Naast een leeftijdsrichtlijn van 15 jaar voor sociale media, komt het kabinet vandaag met adviezen voor schermtijd voor kinderen. Tot 2 jaar zouden kinderen helemaal geen filmpjes moet kijken, van 2-4 jaar maximaal een half uur per dag, oplopend naar maximaal 3 uur per dag voor 12-plussers.
Verder staat in de richtlijn dat de slaapkamer en eetmomenten schermvrij zouden moeten zijn en dat ouders hun eigen schermtijd moeten beperken in het bijzijn van hun kroost. Kinderen doen hun opvoeders na, is het idee. Dus hoe meer de volwassene naar een scherm zit te staren, hoe meer het kind dit ook wil.
Als kinderen met een telefoon, tablet, computer of tv in de weer zijn geweest, zouden ouders daarna de ’20-20-2-regel’ moet hanteren, is ook een van de adviezen. “Na 20 minuten schermtijd, 20 seconden in de verte kijken en daarna 2 uur lekker buiten spelen.” Dat helpt bij het voorkomen van oogkwalen zoals bijziendheid.
De aanbevolen schermtijd per leeftijd
Overigens is niet alleen de tijd van belang; het gaat ook om wat er wordt gekeken, met wie en waarom. Geconsumeerde media moeten bijvoorbeeld aansluiten bij de leefwereld van het kind, ouders moeten betrokken zijn bij het mediagebruik en kinderen zouden niet afhankelijk moeten zijn van een scherm om zich te vermaken.
Het demissionaire kabinet heeft, in samenwerking met onderzoekers en experts, ook richtlijnen opgesteld voor socialemediagebruik en smartphones. Die lekten gisteren al uit. Voor sociale media zoals TikTok en Instagram wordt een minimumleeftijd van 15 jaar geadviseerd.
Scholieren zouden vanaf de middelbare school (als ze ongeveer 12 jaar oud zijn) chatapps zoals WhatsApp en Signal moeten gaan gebruiken. “Een stapsgewijze opbouw helpt: eerst leren communiceren via chat, daarna pas kennismaken met sociale media”, schrijft het ministerie van Volksgezondheid daarover.
Verslavend
Sociale media zijn aanzienlijk verslavender ‘gebouwd’ dan chatapps, aldus de richtlijn. Verslavende ontwerpkenmerken van bijvoorbeeld TikTok en YouTube zijn eindeloos kunnen doorscrollen, notificaties en likes. Deze functies zijn speciaal ontworpen om de gebruiksduur te verlengen en verhogen daarmee het risico op verslaving.
Staatssecretaris Karremans van Jeugd en Preventie stelt dat bijna 13 procent van de jongeren risico loopt op problematisch socialemediagebruik. “Sociale media kunnen leuk en verbindend zijn, maar de verslavende werking ervan heeft ook een enorme schaduwzijde”, schetst hij. “We willen dat kinderen gezond en veilig kunnen opgroeien en we willen ouders daarbij ondersteunen.”
Alle genoemde leeftijden en richtlijnen worden overigens niet in een wet vastgelegd. Het gaat om adviezen, die mensen kunnen opvolgen of naast zich neer kunnen leggen.
Gezonde schermtijd?
In de richtlijn staan ook adviezen om tot een ‘gezonde schermtijd’ te komen:
Een meerderheid van de Tweede Kamer had Karremans eerder dit jaar verzocht om met een minimumleeftijd voor sociale media te komen. Toen opperden de initiatiefnemers D66, ChristenUnie, CDA, SGP en NSC ook al een grens van 15 jaar. D66 kwam onlangs met een voorstel om smartphones niet alleen te verbieden in de klas, maar ook in de pauzes en op schoolpleinen.
Ook in de maatschappij zijn de afgelopen maanden diverse initiatieven opgezet om kinderen pas in de loop van de pubertijd een smartphone te geven. Zo pleitten honderden artsen en wetenschappers eind mei voor een ondergrens van 14 jaar voor de eerste smartphone en van 16 jaar voor sociale media. Ouders van ruim 45.000 kinderen sloten zich aan bij een ‘ouderpact’ van dezelfde strekking.
Experts en ouders zijn onder meer bezorgd over de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Onderzoeken wijzen op een verband tussen intensief smartphonegebruik en depressie. Door schermtijd blijft daarnaast minder tijd over voor beweging en directe sociale contacten.
