Tijdens de NATO-top in Den Haag op 17 en 18 juni 2025 zal er geen concreet plan worden aangekondigd voor het lidmaatschap van Oekraïne en Georgië. Dat melden betrouwbare bronnen zoals The Guardian en Radio Svoboda. De slotverklaring zal Oekraïne slechts vluchtig noemen, zonder duidelijke toezeggingen over een toetredingsperspectief. Dit bevestigt een voorzichtig beleid van de Alliantie, die lidmaatschap blijft koppelen aan het einde van de oorlog met Rusland.
Voorzichtige houding tegenover Rusland en lidmaatschap
NATO vermijdt openlijk toezeggingen over het lidmaatschap van Oekraïne en Georgië, om directe confrontatie met Rusland te vermijden. Ondanks de stevige militaire steun aan Oekraïne, blijft het bondgenootschap vasthouden aan de politieke koers van 2008: een “open deur beleid” zonder harde garanties. Deze onzekerheid creëert een kwetsbare situatie in Oost-Europa.
De verklaring noemt Rusland als een “langdurige bedreiging”, maar ontbreekt aan concrete maatregelen om deze bedreiging te beteugelen. Dit wordt door veel analisten gezien als een teken van terughoudendheid en een gemiste kans om de veiligheid in de regio te versterken.
Beperkte aanwezigheid Oekraïne benadrukt diplomatieke afstand
Opmerkelijk is dat Oekraïne waarschijnlijk niet met een volledige delegatie aanwezig zal zijn tijdens de top, wat de afstand tot het lidmaatschapsvraagstuk benadrukt. Oekraïne blijft het middelpunt van een conflict dat heel Europa raakt, maar haar stem klinkt op de top slechts indirect door. Deze situatie versterkt het Russische narratief over “vermoeidheid van het Westen” en een gebrek aan perspectieven op lidmaatschap.
Politieke dynamiek binnen NATO en impact op lidmaatschap
Sommige NATO-landen zijn terughoudend in hun houding tegenover Rusland en vrezen dat het toetreden van Oekraïne kan worden gebruikt als politiek instrument in binnenlandse discussies, zoals onder invloed van voormalige president Trump of rechtse partijen in Europa. Dit opent ruimte voor Rusland om de druk op Oekraïne’s partners te vergroten en de veiligheidsbalans in Europa te destabiliseren.
Europese autonomie versus concrete verantwoordelijkheden
De nadruk op een versterkte “Europese strategische autonomie” in defensie wordt vaak genoemd door EU-leiders, maar blijft grotendeels een vaag concept zonder directe actie. Hierdoor schuiven lidstaten de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van Oost-Europa af, door te verwijzen naar NATO of de abstracte ‘Europese defensie’. Dit leidt tot een zorgwekkende situatie waarin concrete beveiligingsafspraken ontbreken.
Lidmaatschap van Oekraïne is een kwestie van tijd
Ondanks de voorzichtige toon van de top, bevestigen politieke ontwikkelingen binnen NATO en uitspraken van invloedrijke leiders dat het lidmaatschap van Oekraïne slechts een kwestie van tijd is. Zo erkende de Duitse kanselier Friedrich Merz publiekelijk dat Oekraïne een realistisch perspectief heeft om na de oorlog toe te treden tot NATO. Dit weerspiegelt een groeiend besef dat Oekraïne al geïntegreerd is in het collectieve veiligheidsapparaat van de Alliantie.
De strijd van de Oekraïense strijdkrachten tegen Russische agressie maakt hen tot een waardevolle partner, en het lidmaatschap wordt steeds meer gezien als een strategische noodzaak voor stabiliteit in Europa.
