De Amerikaanse regering wil de visa intrekken van Chinese studenten in het land. Het gaat onder meer om mensen die banden hebben met de communistische partij of die werkzaam zijn in een “cruciaal onderzoeksveld”, schrijft minister Rubio van Buitenlandse Zaken in een korte mededeling op zijn website.
Rubio belooft “voortvarend” te werk te zullen gaan, maar het is nog niet duidelijk hoe hij precies invulling wil geven aan het besluit. Daardoor is ook nog niet bekend om hoeveel mensen het zal gaan. Na India is China het land waar de meeste buitenlandse studenten in de VS vandaan komen; vorig jaar waren het er zo’n 270.000.
De Republikeinse Partij pleit al langer voor een kritischer houding wat betreft Chinese studenten. De Republikeinen zijn bang dat de studenten op Amerikaanse universiteiten informatie in handen krijgen waar China economisch of militair van kan profiteren. Sinds zijn aantreden in januari liet Trump de bestaande rivaliteit met het land al hoog oplopen, met bijvoorbeeld torenhoge importheffingen.
‘Huichelachtige VS’
China noemt de maatregel onredelijk en heeft protest aangetekend. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken noemt het “een gepolitiseerde en discriminerende maatregel” die laat zie hoe huichelachtig de VS is: vrijheid en openheid met de mond belijden, maar dan zo’n beperking instellen. “Dit zal zal het imago van de VS in de wereld alleen maar verder ondermijnen.”
China-correspondent Gabi Verberg:
“De verklaring van Rubio roept veel vragen op. Zo is onduidelijk wat precies wordt bedoeld met “cruciale onderzoeksvelden”. Er bestaat al een lijst van academische disciplines waarvoor Chinese studenten worden geweerd, voornamelijk vakgebieden met mogelijke militaire toepassingen. Het is de vraag of deze lijst op dezelfde gronden wordt uitgebreid en of daar ook domeinen bijkomen waarin de VS economisch met China concurreert. Dat zou passen binnen het bredere, protectionistische beleid van Amerika.
Ook het uitsluiten van studenten met een band met de Chinese Communistische Partij is problematisch. Gaat het dan om Chinezen met een partijlidmaatschap of kunnen Chinezen al geweerd worden als hun ouders lid zijn van de partij of voor de overheid werken?
Je kunt je afvragen of de VS zo de doelgroep treft die ze wil treffen. Veel Chinezen zijn lid van de partij uit pragmatische overwegingen, bijvoorbeeld omdat het hun kansen op een studieplaats of een baan vergroot, niet per se uit ideologische overtuiging.”
De aankondiging komt een dag nadat de regering-Trump bekend heeft gemaakt alle aanvragen van buitenlandse studenten tijdelijk op te schorten. Er moeten eerst strengere regels komen om sociale media van de aanvragers beter te controleren.
“Ik wil er zeker van zijn dat die buitenlandse studenten wel van ons land houden”, legde president Trump uit. Hij trad eerder al streng op tegen personen die bijvoorbeeld opkomen voor de Palestijnse zaak.
Academische vrijheid onder druk
Beide maatregelen betekenen opnieuw een klap voor universiteiten in de VS. Draaide Trump eerder al de geldkraan dicht om door hem geëiste beleidsveranderingen af te dwingen, nu komt opnieuw een belangrijke inkomstenbron voor de onderwijsinstellingen in gevaar. Jaarlijks studeren er ruim een miljoen buitenlanders in de VS, al is het aantal Chinezen het afgelopen jaar afgenomen wegens de oplopende spanning en coronareisbeperkingen aan Chinese zijde.
Naast die algemene maatregelen is Trump de laatste tijd in het bijzonder vijandig tegenover Harvard: hij wilde die prestigieuze universiteit bij Boston afgelopen week verbieden überhaupt nog buitenlandse studenten les te geven. Hoewel een rechter daar tijdelijk een stokje voor stak, waarschuwen critici dat Trump met alle maatregelen de academische vrijheid in gevaar brengt.
