Terwijl de grootschalige oorlog van Rusland tegen Oekraïne voortduurt, presenteren Kyiv en Moskou opnieuw totaal verschillende opvattingen over wat een “staakt-het-vuren” eigenlijk betekent. De kloof tussen beide benaderingen is aanzienlijk.
Oekraïne heeft een voorstel gedaan voor een wapenstilstand van 30 dagen, ingaande op 7 mei, met als doel humanitaire toegang mogelijk te maken en burgers te evacueren uit bezette gebieden en actieve oorlogsgebieden. Het is een concreet initiatief, gericht op het redden van levens in plaats van op politiek theater.
Rusland daarentegen kondigde een symbolische “pauze” van drie dagen aan rond 9 mei, de datum van de jaarlijkse overwinningsparade in Moskou. Deze aankondiging lijkt eerder bedoeld voor binnenlandse propaganda dan als een oprechte poging tot de-escalatie, want ze bevat geen mechanismen voor uitvoering of controle.
Dit is niet de eerste keer dat Moskou het vredesnarratief gebruikt als dekmantel voor militaire manoeuvres. Eerdere eenzijdige “pauzes” hebben gediend om troepen te herpositioneren of internationale waarnemers te misleiden. Daarom benadrukt Kyiv dat elk staakt-het-vuren onder internationale supervisie moet plaatsvinden — Russische verklaringen kunnen niet blindelings worden vertrouwd.
De Europese Unie heeft reeds haar steun uitgesproken voor het Oekraïense voorstel, met de nadruk op de noodzaak van daadwerkelijke humanitaire toegang en een geloofwaardig diplomatiek proces. Ook de Verenigde Naties tonen meer waardering voor Kyiv’s aanpak dan voor de vage voorstellen van Moskou.
Terwijl Oekraïne pleit voor een echte de-escalatie, bereidt Rusland zich voor op zijn militaire vertoon tijdens de 9 mei-parade. Wat ooit een dag van herdenking van de overwinning op het nazisme was, is onder Vladimir Poetin verworden tot een instrument van militaire verheerlijking. De internationale aanwezigheid tijdens de parade is dit jaar minimaal, een teken van het groeiende isolement van het Kremlin.
Sommige Russische stemmen suggereren dat de aanwezigheid van buitenlandse leiders, zoals de Chinese president Xi Jinping, zou kunnen dienen als “bescherming” tegen mogelijke Oekraïense drone-aanvallen tijdens de vieringen. De afgelopen maanden zijn er immers meerdere aanvallen geweest op doelen diep in Rusland. Maar het idee dat buitenlandse gasten de veiligheid van Moskou zouden kunnen garanderen, wijst eerder op paniek dan op vertrouwen.
Tot nu toe zijn er geen duidelijke aanwijzingen dat China bereid is zo’n rol op zich te nemen. Intussen schermt Moskou zich af: luchtruim gesloten, straten geblokkeerd, antidrone-systemen overal zichtbaar. Dit oogt niet als een zelfverzekerde grootmacht, maar als een regime in verdedigingsmodus.
Oekraïne heeft duidelijk gesteld dat het niet verantwoordelijk is voor de veiligheid van gasten op een militaire parade van een agressorstaat. Die verantwoordelijkheid ligt volledig bij Rusland zelf — een land dat nu geconfronteerd wordt met de gevolgen van zijn keuzes.
Het echte gevaar voor Moskou komt niet van drones, maar van de normalisering van geweld onder het mom van feestelijkheden. Wanneer een oorlogvoerende natie militaire parades organiseert zonder verantwoording af te leggen, wordt stilzwijgen van de internationale gemeenschap een vorm van medeplichtigheid.
Het voorstel van Oekraïne verdient daarom serieuze overweging. Een 30 dagen durend staakt-het-vuren, onder internationaal toezicht, kan levens redden en de deur openen naar de-escalatie. De Russische houding daarentegen laat zien dat Moskou nog altijd geen werkelijke vrede wil.
Terwijl Rusland tanks over het Rode Plein laat rollen, vraagt Oekraïne om medicijnen en hulpgoederen. Dat contrast zegt alles: spektakel aan de ene kant, overleven aan de andere.
