De Russische president Poetin moet nu laten zien bereid te zijn om een eind te maken aan de oorlog met Oekraïne. Dat heeft NAVO-topman Rutte gezegd in Antalya, waar een overleg met de buitenlandministers van de NAVO-landen plaatsvindt.
Volgens Rutte heeft Oekraïne duidelijk aangetoond dat het bereid is tot vredesoverleg, maar dat het nu wachten is op het Kremlin.
“Ik ben nog steeds voorzichtig optimistisch dat we de komende weken enkele doorbraken zouden kunnen krijgen”, zei Rutte bij aankomst in Antalya. “Mits de Russen ook willen meedoen en niet alleen de Oekraïners.”
Inmiddels is duidelijk geworden dat Poetin niet naar Istanbul komt voor een gesprek met Zelensky. De Oekraïense president is wel in Turkije, waar hij een gesprek heeft met president Erdogan in de hoofdstad Ankara.
Zijn woordvoerder zegt dat de president na die ontmoeting een besluit zal nemen over of hij zijn mensen naar Istanbul stuurt. De kans dat Zelensky zelf gaat, is minimaal: hij zei eerder deze week alleen te komen als Poetin ook komt.
Druk opvoeren op Rusland
Dat Poetin in Rusland blijft, is een klap in het gezicht van de Oekraïners, vindt minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken. “Je ziet heel duidelijk dat Oekraïne bereid is om naar Istanbul te gaan. Ook president Zelensky wil praten over een staakt-het-vuren en een vredesovereenkomst, maar president Poetin is missing in action. Dat laat zien dat het juist Rusland is waar het probleem ligt.”
Veldkamp zegt dat de druk op Rusland opgevoerd moet worden “zodat het eindelijk eens deze poging tot vrede serieus neemt”. Hierbij verwijst de minister naar nieuwe sancties tegen Rusland.
Gisteren kwamen de ambassadeurs van EU-lidstaten een nieuw sanctiepakket overeen, het zeventiende sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. De nieuwe sancties moeten formeel nog worden goedgekeurd door de ministers van Buitenlandse Zaken. Dat moet aanstaande dinsdag gebeuren.
Correspondent NAVO Kysia Hekster vanuit Antalya:
“De buitenlandministers houden natuurlijk scherp in de gaten wat er 500 kilometer naar het noorden in Istanbul gebeurt. Maar het belangrijkste onderwerp hier in Antalya is de verhoging van de defensie-uitgaven naar 5 procent in 2032, zoals Trump eist.
Vergeleken met de 2 procent van het binnenlands product die landen nu geacht worden uit te geven aan hun veiligheid is dat een gigantische stijging. Het is de eerste keer dat de ministers erover praten in de aanloop naar de grote NAVO-top in Den Haag over zes weken. Dan moet er een akkoord liggen van alle 32 NAVO-partners.
Veldkamp wil nog niet bevestigen dat Nederland ook aan die norm gaat voldoen. België liet vanmorgen zelfs openlijk weten dat het tegen deze verhoging is, omdat het land er niet binnen zeven jaar aan kan voldoen. Dat zou te veel offers vergen van de Belgen. Daarom gaat de Belgische minister van Buitenlandse Zaken op zoek naar andere tegenstanders, bijvoorbeeld in landen als Italië en Spanje.
Het laat zien dat de 5 procent in 2032 nog geen gelopen race is, hoewel diplomaten zeggen dat ze eigenlijk geen keuze hebben. Amerika staat erop dat de Europese NAVO-landen voor hun eigen veiligheid gaan betalen en niet langer vanzelfsprekend op de bescherming van de VS kunnen rekenen.”
