Het documentairekanaal RT Doc, onderdeel van de door het Kremlin gefinancierde Russische zender RT, heeft in juni een grootschalige billboardcampagne gelanceerd in Italië. Volgens een onderzoek van Reporters sans frontières, gepubliceerd op 28 augustus 2025, verschenen tussen 18 en 24 juni 22 grote billboards langs de route Rome-Bologna-Milaan. De affiches promootten RT Doc met de slogan: “Loro vietano la verità! Noi la mostriamo. Trova le proiezioni dei documentari di RT nella tua città.” De actie kwam er ondanks de EU-sancties die sinds 2022 van kracht zijn tegen RT.
Ontmanteling van de campagne na snelle interventie
De Italiaanse autoriteiten grepen binnen 48 uur in nadat de betrokkenheid van RT Doc werd bevestigd. De reclameborden werden verwijderd na een officieel bevel aan de exploitant. Het is onduidelijk wie de sponsor van de campagne was, maar volgens journalist Massimiliano Coccia vertoont de operatie gelijkenissen met een eerdere pro-Russische campagne in 2024. Daarbij werden contracten afgesloten via Italiaanse reclamebureaus, die de opdrachten vervolgens doorspeelden aan onderaannemers, waardoor de herkomst van de financiering werd verhuld.
Netwerk van organisatoren en schijnbare legitimiteit
Op de Russische zender Rossija 24 verklaarde RT Doc-producent Kateryna Jakovleva dat de Italiaanse pro-Rus Vincenzo Lorusso, werkzaam voor RT en verbonden aan de desinformatiesite International Reporters, de campagne had georganiseerd. Volgens haar organiseerde RT Doc sinds 2024 meer dan 110 vertoningen in 40 Italiaanse steden. De vereniging Europa Radicale berekende dat er sinds het voorjaar van 2024 minstens 139 evenementen plaatsvonden die in strijd zijn met de EU-sancties.
Propaganda via documentaires
RT Doc verspreidt documentaires die sterk aansluiten bij het narratief van het Kremlin. Voorbeelden zijn producties als “Weeskinderen van Donbas vinden pleegouders te midden van oorlog en verlies” en “Donbas, daarom ben ik hier”. De films presenteren Rusland als verdediger en humaniseren de rol van Russische militairen. Door het gebruik van interviews met ‘gewone burgers’ en archiefbeelden creëren de makers de indruk van authenticiteit, terwijl de kernboodschap neerkomt op het legitimeren van de invasie.
Culturele kanalen als instrument voor propaganda
Het gebruik van documentaires geeft de propaganda een zachter en cultureel aanzien. Deze vorm wekt empathie en emotie op bij het publiek en maakt het gemakkelijker om misleidende boodschappen te normaliseren. Deskundigen waarschuwen dat dit kan leiden tot een afnemende steun voor Oekraïne in Europese samenlevingen. De terugkerende aanwezigheid van RT op festivals en zenders versterkt dit risico, zoals bleek in 2024 toen op het Internationaal Filmfestival van Venetië de film “Russians at War” werd vertoond van een voormalige RT-regisseur.
Oproep tot strengere Europese waakzaamheid
RSF benadrukt dat de acties van RT Doc aantonen hoe Rusland via omwegen de sancties probeert te omzeilen. Door gebruik te maken van lokale reclamebureaus zonder directe band met de opdrachtgever, wordt de ware oorsprong verhuld. Europese instellingen en nationale toezichthouders worden aangespoord strengere mechanismen te ontwikkelen om dergelijke campagnes tijdig te detecteren en te blokkeren. Alleen met meer controle en verantwoordelijkheid voor tussenbedrijven kan verdere verspreiding van Russische propaganda in Europa worden tegengegaan.
