Het comfort van de vrijheid die Europa kende, is voorbij, zei de Poolse premier Donald Tusk tijdens de 5 mei-lezing in Wageningen. Hij verwees daarbij naar de oorlog in Oekraïne. Daarna kwam ook premier Schoof op het podium, en werd er door mensen in het publiek geprotesteerd.
De ervaringen van tachtig jaar geleden leren ons dat we dit alleen kunnen overwinnen als we samen optrekken, zei Tusk.
De Poolse premier zei dat hij meer dan tien jaar geleden de hoop had uitgesproken dat herinneringen aan de misdaden uit de Tweede Wereldoorlog het beste tegengif zouden zijn om kwaad in de toekomst te voorkomen. “Maar dat was niet zo”, aldus Tusk. Oorlog en verwoestingen zijn in alle hevigheid terug in Europa sinds de Russische invasie van Oekraïne, zo sprak hij.
Tusk noemde onder andere de wreedheden in Boetsja en Marioepol ‘en tal van andere plaatsen’. We moeten onze ogen niet sluiten voor het kwaad, zei hij.
De premier benadrukte in zijn toespraak het belang van solidariteit ‘het belangrijkste woord in mijn politieke vocabulaire’. Als we dit ‘donkere uur’ willen doorkomen, moeten we sterk en vastberaden zijn, aldus Tusk.
Sterk en dapper
Ook prees de premier de inzet van Poolse militairen tijdens de bevrijding van Nederland van nazi-Duitsland. “We moeten weer zo sterk en dapper worden als de Poolse soldaten die tachtig jaar geleden hier vochten”, zei hij. “Dat zijn we aan hen verschuldigd.”
Daarna ontstak premier Dick Schoof op het hoofdpodium het bevrijdingsvuur. Tientallen mensen in het publiek hielden ‘rode kaarten’ in de lucht die eerder op de dag waren uitgedeeld door demonstranten. De actievoerders vinden dat Schoof niet welkom is op Bevrijdingsdag in Wageningen omdat hij de verantwoordelijkheid draagt voor ‘een kabinet dat weigert een rode lijn te trekken’ tegen het geweld in de Gazastrook.
Eerder op de dag werd ook de toespraak van minister Ruben Brekelmans van Defensie verstoord. Betogers klommen over de hekken en werden kort daarop overmeesterd door de politie, zo is op deze beelden te zien.
“Niet vaak in de Nederlandse geschiedenis beleefden we een periode van tachtig jaar zonder oorlog”, zei Brekelmans in de toespraak. “Maar tachtig jaar vrijheid heeft ons ook verblind. De mensen die oorlog en agressie in de ogen keken, zijn met steeds minder.”
Vrede verdedigen
Volgens de minister zijn we daardoor vergeten hoe het ‘monster van oorlog’ soms weer tekenen van leven laat zien, zoals in Oekraïne. “Oorlog en agressie zijn terug in Europa en het is aan ons om de vrede te verdedigen.”
Hij eindigde zijn toespraak door te zeggen dat oorlog tachtig jaar op afstand is gehouden met eensgezindheid en vastberadenheid. “Ik zeg dat ook tegen de mensen die we hier zojuist zagen”, besloot hij, in een verwijzing naar het protest. “Laten we elkaar stevig vasthouden en ons niet uit elkaar laten spelen, dat is wat ons allen te doen staat.”
