Het kabinet trekt honderden miljoenen euro’s uit voor ondersteuning van de Nederlandse industrie. Vanaf volgend jaar kunnen grote bedrijven een compensatie aanvragen voor de gestegen elektriciteitsprijzen. In totaal gaat het om zo’n half miljard euro aan kabinetssteun om de energierekening van de bedrijven te dempen.
Dat staat in de uitgelekte klimaatplannen van VVD-minister Hermans (Klimaat en Groene Groei). Vrijdag is de presentatie. In de plannen staat ook dat de CO2-heffing voorlopig overeind blijft.
De compensatiemaatregel (Indirecte Kostencompensatie, afgekort IKC) is een subsidie op fossiel energiegebruik die in het verleden veel kritiek uitlokte. Critici zien de subsidie als een financiële prikkel om vervuilend te blijven produceren (zie onderstaand kader). Maar de afgelopen tijd gingen ook vanuit de Tweede Kamer (BBB, VVD en ook CDA) stemmen op om de subsidie terug te laten keren. Hermans geeft daar nu gevolg aan.
In de bres
In Den Haag wordt al lang uitgekeken naar de klimaatplannen van minister Hermans. Vooral de industrie trok de afgelopen tijd aan de bel. Bedrijven in deze sector zeggen dat ze in de problemen zijn gekomen door hoge energiekosten. Ze stellen dat ze daardoor niet meer concurrerend kunnen zijn met bedrijven in omliggende landen.
Vorige maand namen partijen in de Tweede Kamer het op voor de industrie en kwamen ze met allerlei voorstellen. Minister Hermans zei toen in een reactie dat ze werkt aan een sterke en duurzame economie en industrie. Ze benadrukte verder dat ze de “urgentie” voelt om de Nederlandse industrie te helpen, maar zei ook de maatregelen “in balans” te willen bekijken.
Uit de nu uitgelekte plannen blijkt ook dat minister Hermans de heffing op plastic wil aanpassen. Ook verlaagt ze de netbeheerkosten voor bedrijven. De CO2-heffing, die is ingevoerd om bedrijven te stimuleren hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen, blijft.
Wat is die IKC-regeling?
De Subsidieregeling Indirecte Kostencompensatie (IKC) is is bedoeld voor Nederlandse bedrijven die een hoge elektriciteitsrekening hebben door de gestegen energiekosten van de afgelopen jaren.
Dat zijn bijvoorbeeld bedrijven die aluminium, staal, kunstmest, papier of kunststof verwerken.
De IKC-regeling was bedoeld om te voorkomen dat bedrijven die veel energie gebruiken, zich buiten de Europese Unie vestigen. Dat zou niet alleen banen kosten, maar het zou er ook toe kunnen leiden dat Nederland te afhankelijk wordt van andere landen voor de aankoop van energie-intensieve producten.
De regeling bestond tot 2023 en bleef in 2024 tijdelijk nog een jaar van kracht. Er kwam ook kritiek op de dure regeling, omdat CO2-uitstotende bedrijven niet meer zou stimuleren om duurzamer te worden.
Met het oog op de gestelde klimaatdoelen voor 2030 wil minister Hermans dat zakelijke rijders sneller overstappen op elektrisch rijden. Per 2027 komen er flinke belastingvoordelen voor elektrische auto’s op de leasemarkt, waardoor het niet meer aantrekkelijk is voor zakelijke rijders om nog met benzine- of dieselauto’s te rijden. Ook komt er extra subsidie voor warmtepompen en krijgt de gastuinbouw een heffing om te verduurzamen.
Verduurzamen
Vorige week werd al bekend dat de subsidie Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) ook volgend jaar blijft bestaan. Met deze subsidie van 8 miljard euro kunnen bedrijven verder verduurzamen. Ook kan de subsidie gebruikt worden voor ondergrondse CO2-opslag.
Politiek verslaggever Ewoud Kieviet:
“Wat opvalt aan het klimaatpakket is dat minister Hermans vooral pijnloze maatregelen neemt om de klimaatdoelen weer in zicht te krijgen. Normeren en beprijzen is bij de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB uit den boze. Daarom zoekt Hermans het vooral in subsidies voor bedrijven en burgers, zoals voor de warmtepomp. Uiteindelijk is er in alle sectoren wat CO2-winst bij elkaar geschraapt zonder dat de maatregelen echt pijn doen.
Daarnaast is er forse inzet om de industrie te ondersteunen en te voorkomen dat er meer Nederlandse bedrijven vertrekken. PVV, BBB en CDA hebben liever dat Hermans stopt met de CO2-heffing en de linkse oppositie wil aan de andere kant weer strengere klimaatmaatregelen.
Hermans heeft de oppositie nodig om in de Eerste Kamer steun te krijgen voor haar klimaatmaatregelen. Voor deze VVD-minister is het dus laveren tussen die twee geluiden, in een tijd waar het klimaatbeleid steeds verder op de achtergrond is geraakt.”
