Redactie
Het nieuwe Wetboek van Strafvordering houdt onvoldoende rekening met de privacy van mensen. De nieuwe wet maakt het mogelijk om meer gegevens te verzamelen voor de opsporing van verdachten, maar die regels zijn volgens de Autoriteit Persoonsgegevens “te soepel”.
Het nieuwe Wetboek van Strafvordering beschermt belangrijke rechten en vrijheden niet genoeg, schrijft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). “Het kabinet lijkt vergeten te zijn de noodzakelijke vangrails te bouwen”, zegt voorzitter Aleid Wolfsen over de nieuwe wet.
De wet maakt het mogelijk om meer gegevens voor de opsporing te verzamelen en houdt daarbij niet genoeg rekening met privacy van mensen. Volgens het nieuwe boek krijgen onder meer de politie en het Openbaar Ministerie (OM) meer bevoegdheden.
De AP is bijvoorbeeld kritisch op het hergebruiken van persoonsgegevens voor andere doelen. Die regels vindt de autoriteit “te soepel”. Het kabinet moet ook voorkomen dat gegevens van mensen die nergens van worden verdacht in de politiesystemen gaan rondzwerven. Dat kan die mensen “grote risico’s” opleveren, stelt de AP.
Gegevens die niet nodig zijn voor het strafrechtelijk onderzoek moeten volgens de autoriteit meteen worden vernietigd. “De politie haalt bakken vol data binnen, ook van mensen met wie de verdachte bijvoorbeeld ooit gemaild, geappt of gebeld heeft, maar die niets met criminaliteit te maken hebben”, zegt Wolfsen.
Volgens de voorzitter geeft het nieuwe wetboek invulling aan het voorkomen van deze risico’s. Zo zegt hij dat met de nieuwe wet onterecht gegevens met de Belastingdienst kunnen worden gedeeld en dat mensen in buitenlandse politiesystemen kunnen belanden terwijl dat niet de bedoeling is.
Meer regels over hergebruik en data-analyse nodig
Wolfsen vindt dat er vaker een rechter tussen moet zitten. “Bijvoorbeeld voordat de politie in een in beslag genomen smartphone mag kijken.” Ook moet het hergebruik van gegevens beter worden gecontroleerd.
Een laatste punt dat Wolfsen aanstipt, is het implementeren van regels over het analyseren van grote databestanden met persoonsgegevens. Die onderzoeken zijn eerder nuttig gebleken, maar er zijn nu geen regels voor.
“Er moeten duidelijke regels komen voor zogenoemde ‘fishing expeditions‘, waarbij er zonder duidelijk doel wordt rondgeneusd naar interessant informatie.”
‘Balans is zoek’
De balans tussen goede opsporing en bescherming van rechten lijkt zoek. AP adviseert daarom om de wet aan te passen voordat die ingaat. Als de overheid dat niet doet, bestaat volgens de autoriteit “het reële risico” dat sommige regels botsen met Europese wetten en daarom niet gelden.
Het wetboek is verouderd en wordt daarom volledig herzien. In de regels staat hoe autoriteiten te werk mogen gaan bij de opsporing, vervolging en berechting van verdachten.
Aan het nieuwe Wetboek van Strafvordering wordt al jaren gewerkt. De Tweede Kamer heeft er dit voorjaar al meermaals urenlang over gepraat. Volgende week debatteert de Kamer er voor de laatste keer over.
