Redactie
De euforie over de herverkiezing van president Donald Trump maakt in de Verenigde Staten plaats voor onzekerheid, zuinigheid en vrees voor een recessie. Zo is de dollar onderuitgegaan, zijn aandelenkoersen ingezakt en houden veel Amerikanen hun hand op de knip.
Het zijn tekenen dat het beleid van de nieuwe regering pijn doet. Zelfs Trump zei onlangs in een tv-interview dat hij een recessie niet uitsloot, al moet daarna de zon alsnog gaan schijnen.
De afgelopen dagen werden veel cijfers bekend die een indicatie geven over de economie na enkele weken Trump. NU.nl zet de belangrijkste op een rij.
Opleving aandelenbeurzen in rook opgegaan
Nergens is het veranderde sentiment zo goed te zien als in de beleggerswereld. De Dow Jones-index, de belangrijkste graadmeter van de Amerikaanse aandelenmarkt, stond kort na het aantreden van Trump in januari bijna op recordhoogte. Inmiddels staat de index zo’n 8,5 procent lager, grofweg dezelfde stand als de dag voor de laatste Amerikaanse verkiezingen.
Voor de Nasdaq, de Amerikaanse index van techbedrijven, zijn de cijfers nog bedroevender. Die verloor de afgelopen weken ruim 13 procent, wat betekent dat enkele duizenden miljarden dollars aan beurswaarde zijn verdampt.
Beleggers zijn volgens ABN AMRO-econoom Rogier Quaedvlieg uitgegaan van een positief scenario na de herverkiezing van Trump, met belastingverlagingen en minder regels. “Dat sentiment is nu omgeslagen, vooral door de importheffingen.”
De nieuwe Amerikaanse president heeft tijdens zijn campagne al gezegd dat hij die wilde invoeren. “Maar veel beleggers dachten dat hij dat alleen deed als onderhandelingstactiek. Ze dachten dat hij zou ingrijpen als de schade van zijn beleid bekend werd. Maar dat doet hij niet.”
De grootste schade lijkt er te zijn voor autobouwer Tesla. Het bedrijf is in handen van Trumps rechterhand Elon Musk, die momenteel hard snoeit in het Amerikaanse ambtenarenapparaat en weinig aandacht lijkt te hebben voor het runnen van zijn autobedrijf. Ook vallen de verkoopcijfers van Tesla de laatste tijd tegen. Volgens sommige analisten komt dit doordat Musk veel weerstand oproept met zijn politieke activiteiten.
Cryptomunten delen in de malaise
Ook Trump zelf blijft niet buiten schot. Hij lanceerde vlak voor zijn aantreden een eigen cryptomunt, de $TRUMP. Deze schoot als een raket omhoog tot boven de 70 dollar (64 euro), maar inmiddels schommelt de waarde rond de 10 dollar.
Ook de ‘serieuzere’ cryptomunten zoals de bitcoin hebben flink terrein moeten prijsgeven de laatste weken. Dit komt onder meer door tegenvallende plannen van de president.
Trump zei tijdens zijn verkiezingscampagne dat hij van de VS de cryptohoofdstad van de wereld zou maken, met minder regels en een strategische cryptoreserve. Maar nu blijkt dat die reserve vooral zal bestaan uit digitale munten die de overheid al in bezit heeft. Dat betekent geen grootschalige inkoopprogramma’s, waar beleggers op hoopten.
Wel moet bij de bitcoin worden aangetekend dat deze nog altijd hoger staat dan voor Trumps verkiezingswinst.
De dollar is de maand maart slecht begonnen
Medio januari, vlak voor Trumps inauguratie, kreeg je voor 1 dollar 0,98 euro. Daardoor dachten velen dat pariteit (waarbij 1 euro gelijkstaat aan 1 dollar) een kwestie van tijd zou zijn. Inmiddels is de wisselkoers een totaal andere weg ingeslagen en krijg je nog maar 0,92 euro voor een dollar.
Volgens Quaedvlieg komt dit doordat beleggers een recessie verwachten. De centrale bank in de VS moet dan de rente verlagen om de uitgaven en investeringen van consumenten en bedrijven op peil te houden. “De lage rente maakt Amerikaanse markten minder interessant, waardoor de dollar daalt.”
Ook speelt mee dat de Europese landen grootschalige investeringen hebben aangekondigd. Zo trekt Duitsland 500 miljard euro uit voor de eigen infrastructuur en besteden EU-landen samen mogelijk 800 miljard euro aan defensie. Als overheden zoveel extra geld lenen bij investeerders, willen zij daar voor de zekerheid een hogere rente over. Die rentestijging maakt de euro juist interessanter, stelt Quaedvlieg.
Werkgelegenheid blijft groeien
Sommige onderdelen van de Amerikaanse economie blijven, in ieder geval voorlopig, wel goed draaien. Zo kwamen er vorige maand 151.000 banen bij, meldt het Bureau of Labor Statistics. Ook is de werkloosheid relatief laag.
Opvallend is dat er meer overheidsbanen zijn dan voorheen. Musk maakt weliswaar veel ambtenaren werkloos, maar dat speelt vooral op landelijk niveau. Bij andere overheden is het aantal banen juist gestegen. Daardoor kwamen er vorige maand netto toch elfduizend ambtenaren bij.
Of dit zo blijft, is de vraag. Veel maatregelen die Musk in gang heeft gezet, zijn nog niet verwerkt in de arbeidsmarktcijfers over februari. Mogelijk geeft maart een ander beeld.
Onzekerheid draait economische groei de nek om
Of de economie in de eerste periode van Trump is gegroeid, wordt volgende maand duidelijk. Maar de eerste indicaties zijn niet positief. Uit peilingen blijkt dat consumenten voorzichtiger zijn met hun uitgaven. Ook heeft de industrie te maken met hogere prijzen en stellen bedrijven vanwege onzekerheid hun investeringen uit.
De centrale bank van de regio Atlanta houdt een indicator bij die vrijwel realtime peilt hoe de economie ervoor staat. Deze GDPNow voorspelde een maand geleden een groei over het eerste kwartaal van zo’n 3 procent. Inmiddels is dat omgeslagen naar een verwachte krimp van ruim 2 procent.
Daarbij weegt zwaar mee dat Amerikaanse bedrijven extra goederen hebben geïmporteerd in aanloop naar de heffingen van Trump. Maar ook als dat buiten beschouwing wordt gelaten, is van de verwachte groei weinig over.
Handelsoorlog zorgt (nog) niet voor prijsstijgingen
Een van de pijlers van Trumps beleid zijn de eerdergenoemde importheffingen op buitenlandse producten. Dat maakt ze duurder, waardoor Amerikanen mogelijk vaker kiezen voor producten van eigen bodem.
Maar daar zit ook een risico aan. Want als er geen goede Amerikaanse vervangers zijn, zal de eigen bevolking de duurdere buitenlandse producten moeten kopen. Dat kan de inflatie aanjagen.
De inflatiecijfers over februari laten dit nog niet zien. Prijzen waren weliswaar 2,8 procent hoger dan een jaar eerder, maar in de maanden daarvoor was die stijging groter.
Maar veel heffingen gaan pas in maart of april in, waardoor de inflatie alsnog kan oplopen. Dat de president donderdag de hoogste tarieven tot dusver aankondigde, zal daar niet bij helpen.
