Stefan Vermeer
Na het jarenlange succes van Soldaat van Oranje, is Nederland nog een musical over de Tweede Wereldoorlog rijker. Afgelopen weekend ging 40-45, de Musical in première en de reacties zijn overwegend positief. NU.nl zet de recensies voor je op een rij.
Trouw – 4 sterren
“Natuurlijk, het is spektakeltheater. In een gigantische hal rijden acht enorme tribunes in allerlei formaties om en door de scènes. Soms vormen ze een cirkel waardoor het publiek heel ongemakkelijk de bezoekers worden van een NSB-bijeenkomst vol rode vlaggen met hakenkruisen.”
“Dan weer staan ze vlak bij hordes marcherende soldaten of gewelddadige massadeportaties. Door de vele figuranten maakt de voorstelling extra impact. Met groot geweld stort ook een brandend vliegtuig neer en dendert een trein tussen het publiek door. Omdat het spektakel ten dienste van het verhaal staat, heb je niet het gevoel in een kermis te zitten.”
“Bij het gezamenlijk uitbarsten in een verzetslied kunnen zelfs musicalliefhebbers zich afvragen: is dit gepast? Mag dit wel? Maar toch. In tijden waarin onze democratische waarden op losse schroeven staan en opnieuw extreemrechtse partijen ongegrond wetten aan de kant schuiven kun je niet vaak genoeg aan het denken worden gezet over hoe je zelf tegengas kunt geven. Dus het antwoord is: ja dat mag!”
AD – 5 sterren
“De zeldzame vrolijke momenten én de geloofwaardigheid komen van Soy Kroon, die elke noot raakt, maar vooral grandioos acteert. Wanneer zijn liefje Leah (een weergaloze Gaia Aikman) op transport wordt gezet naar Westerbork, kaapt hij de trein. ‘De magie van Studio 100’ wordt het genoemd: het ding rijdt daadwerkelijk het publiek in.”
“En dan is er nog Babette van Veen die, als de moeder van de jongens, zorgt voor een Goede Tijden, Slechte Tijden-achtige wending.”
“Nee, 40-45 is geen doorsneemusical. Het is een visueel spektakel, een technische krachttoer, maar met respect gemaakt.”
de Volkskrant – 2 sterren
“Eén ding is zeker: wie plaatsneemt op de tribunes van 40-45 gaat van alles beleven. In ruim twee uur (zonder pauze) gebeurt er veel, héél veel. Het is heftig en vaak gewoon gruwelijk. Er vliegt een bommenwerpend vliegtuig over het publiek. We belanden op een levensechte NSB-bijeenkomst van Anton Mussert, waar hakenkruizen de ruimte vullen en een mensenmassa de Hitlergroet brengt. We zien een pogrom in de Rotterdamse binnenstad, we zien Joden vernederd worden en in de trein naar Westerbork worden gedwongen. Er worden meerdere personages bruut doodgeschoten, onder wie een kind.”
“De gruwelijkheden van de oorlog worden je letterlijk in het gezicht geduwd. Het is vaak te eendimensionaal, ontdaan van alle suggestie of subtiliteit. Los van de imposante theatereffecten is 40-45 een vrij matige musical.”
“Zal 40-45, de Musical in Nederland net zo’n publiekshit worden als in België? We zullen dit jaar gaan zien of men bereid is om af te reizen naar Barneveld. Hier in Nederland is er in ieder geval de concurrentie van Soldaat van Oranje. Die musical scoort op vrijwel alle vlakken hoger dan 40-45, een navolger die zich regelmatig verliest in effectbejag.”
De Telegraaf – 5 sterren
“Bij vlagen voelt het dramatische verhaal dat 40-45 vertelt simpel aan. Maar de uitmuntende hoofdcast weet de wat schematische dramatische kloof die groeit tussen de broers te voorzien van een hart en een ziel: de gespannen familie-etentjes maken bijna net zoveel indruk als de scène waarin het publiek minutenlang getuige is van een zeer gewelddadige deportatie. De strijd tussen de twee broers maakt heel inzichtelijk hoe het kon dat zo veel mensen zich, ook in Nederland, wel aangetrokken voelen tot het gedachtegoed van de nazi’s.”
“Een van de indrukwekkendste momenten in het stuk is het bezoek van de broers aan een NSB-bijeenkomst, waar Mussert spreekt en delen van propagandavehikel Der ewige Jude worden getoond. Het publiek wordt opeens toehoorder gemaakt, de tientallen acteurs (in totaal staan er zeventig op het toneel) zitten tussen de kijkers en juichen bij de opzwepende woorden van de NSB-leider. “Je gaat er gewoon in mee”, erkent een van de broers later. “Net als bij Feyenoord: ook als je niets met voetbal hebt, juich je toch mee alsof je leven ervan afhangt.”
