Redactie
De overheidssubsidie op duurzame warmtepompen komt vooral terecht bij mensen die relatief veel geld verdienen en in grote huizen wonen. Het lukt de overheid niet met de subsidie alle Nederlanders te bereiken, constateert de Algemene Rekenkamer.
Al sinds 2016 is het mogelijk om subsidie aan te vragen als je een warmtepomp gaat installeren bij vervanging van je cv-ketel. Tussen 2016 en 2022 ging er bijna een half miljard euro aan subsidie naar die verduurzamingsmaatregelen.
Ongeveer de helft van dat bedrag kwam terecht bij particulieren. Zij installeerden meer dan 100.000 warmtepompen en kregen gemiddeld ruim 2.300 euro subsidie als vergoeding voor een deel van de aankoopkosten.
Uit onderzoek van de Rekenkamer blijkt dat twee derde van de gesubsidieerde warmtepompen werd geïnstalleerd in woningen met een oppervlak van minstens 150 vierkante meter. Het grootste aantal kwam in relatief nieuwe huizen, gebouwd na 2012.
Grootverdieners weten subsidie te vinden
Huishoudens met een jaarinkomen van minstens 100.000 euro maken vijf keer zo veel gebruik van de zogeheten ISDE-subsidie als woningeigenaren die jaarlijks minder dan 25.000 euro verdienen.
Dat heeft vermoedelijk te maken met het feit dat mensen de warmtepomp volledig zelf moeten financieren. Pas achteraf wordt een deel vergoed via de subsidieregeling. «De vraag is of de warmtepomp zelfs met subsidie voor iedereen betaalbaar is», concludeert de Rekenkamer.
Andersom vragen de rekenmeesters zich af of een deel van de warmtepompen niet ook zou zijn geïnstalleerd zonder subsidie. Mogelijk zijn er veel zogeheten «meelifters», maar dat heeft demissionair klimaatminister Rob Jetten niet laten uitzoeken.
Geen zicht op CO2-besparing
De Rekenkamer stoort zich ook aan het feit dat het demissionaire kabinet geen zicht heeft op de behaalde CO2-besparing met de subsidie. Die wordt niet bijgehouden.
Daarom heeft de Rekenkamer geprobeerd zelf te berekenen hoeveel er wordt uitgegeven per bespaarde ton CO2-uitstoot. De warmtepompsubsidie blijkt minstens 219 euro per vermeden ton CO2 te kosten. Als er veel meelifters zijn, is dat zelfs meer dan het maximumbedrag van 300 euro dat het kabinet hanteert bij subsidies voor grootschalige duurzame energie.
«Aan het halen van de klimaatdoelen levert deze subsidie zeker een bijdrage», zegt Rekenkamer-collegelid Barbara Joziasse. Maar de regeling zou volgens haar wel gerichter kunnen worden ingezet. «Want de subsidie is nu met name relatief goed voor burgers die een sociaal-economische voorsprong hebben.»
Jetten zegt in een reactie op de bevindingen dat hij laat berekenen hoeveel CO2-uitstoot met de subsidie wordt bespaard en hoeveel meelifters er zijn. De warmtepompsubsidie loopt nog tot 2030.
