Slowakije heeft besloten zijn samenwerking met het Russische staatsbedrijf Rosatom stop te zetten en zet in op een strategisch partnerschap met de Verenigde Staten. Premier Robert Fico zal binnenkort naar Washington reizen voor het ondertekenen van een intergouvernementeel akkoord met de VS over de bouw van een nieuwe kernreactor door het Amerikaanse bedrijf Westinghouse, met een geschatte waarde tussen de 12 en 15 miljard dollar. De beslissing werd genomen zonder openbare aanbesteding en sluit expliciet deelname van Rosatom uit.
Washington ontvangt Fico voor sleutelovereenkomst
De overeenkomst behelst de bouw van een nieuwe kernreactor op het terrein van de kerncentrale in Jaslovské Bohunice. Hiermee wordt Fico de eerste regeringsleider van de Visegrádgroep die door de Amerikaanse president Donald Trump officieel wordt ontvangen. Volgens Slowaakse bronnen is het volledige akkoord recent goedgekeurd en gereed voor ondertekening. De tekst zal nog worden vertaald naar het Slowaaks en bekrachtigd door de Europese Commissie.
Strategisch keerpunt in het Slowaakse energiebeleid
De stap markeert een duidelijke koerswijziging in het energiebeleid van Slowakije. Tot nu toe was het land sterk afhankelijk van Russische nucleaire technologie. De twee kerncentrales van Slowakije – Bohunice en Mochovce – leveren samen ongeveer 50% van de nationale elektriciteitsbehoefte. Deze centrales draaien op Sovjetontworpen VVER-440-reactoren, die tot dusver nog werden bevoorraad met brandstof uit Rusland.
Volgens minister van Economie Denisa Saková is de keuze voor Westinghouse ingegeven door strategische overwegingen. Ze benadrukte dat Frankrijk onvoldoende productiecapaciteit heeft en Zuid-Korea afhankelijk is van licenties van Westinghouse voor levering. Daarmee blijft de VS als enige stabiele en betrouwbare partner over.
Energieonafhankelijkheid als veiligheidsprioriteit
De Slowaakse regering beschouwt verdere samenwerking met Rusland op het gebied van kernenergie als een risico voor de nationale veiligheid, vooral tegen de achtergrond van de agressieve buitenlandse politiek van Moskou. Door energie als geopolitiek wapen in te zetten, probeert Rusland via afhankelijkheid van nucleaire brandstoffen druk uit te oefenen op EU-lidstaten.
De keuze voor Westinghouse kadert in een bredere strategie om de energieonafhankelijkheid van Slowakije te versterken, de Europese solidariteit te verstevigen en de Russische invloed in kritieke sectoren zoals energie te beperken. Energievoorziening wordt expliciet als onderdeel van nationale veiligheid beschouwd.
EU onder druk om afhankelijkheid van Russische brandstof af te bouwen
Binnen de EU groeit het besef dat afhankelijkheid van Russische energie, inclusief kernbrandstof, een strategisch risico vormt. Een verdere samenwerking met Rosatom zou niet alleen in tegenspraak zijn met het EU-beleid van isolatie van Rusland wegens de agressie tegen Oekraïne, maar zou ook de deur openzetten voor potentieel politiek gemotiveerde leveringsstoppen.
Voor Oekraïne, dat herhaaldelijk slachtoffer is geweest van Russische aanvallen op energie-infrastructuur, is de afbouw van afhankelijkheid van Russische brandstof zelfs een kwestie van nationaal overleven. Slowakije kiest er nu voor om zich te positioneren als bondgenoot binnen een veiliger en onafhankelijker Europees energiebeleid.
