Redactie
De EU-regeringsleiders komen vandaag samen in Brussel voor een extra top over Oekraïne. De urgentie is er, maar het is zeer de vraag of het lukt om één front te vormen in een tijd waar geopolitieke ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen.
Europa snakt naar leiderschap, nu de Amerikaanse steun aan Oekraïne aan een zijden draadje hangt en Europa niet meer vanzelfsprekend op veiligheidsgaranties vanuit het Witte Huis kan rekenen.
Het continent moet zijn eigen broek gaan ophouden en dat betekent onder meer dat de defensie-uitgaven omhoog moeten. Hoewel de lidstaten zelf bepalen hoeveel geld ze in hun defensie stoppen, is het een van de onderwerpen op de agenda van de ingelaste EU-top.
De leiders buigen zich over het voorstel van de Europese Commissie om lidstaten meer ruimte te geven voor forse investeringen. Daarvoor wil de Commissie de begrotingsregels versoepelen en zelf 150 miljard euro lenen op de kapitaalmarkt. Met deze miljarden wil ze vervolgens weer leningen aan lidstaten verstrekken.
Als alle landen hun defensie-uitgaven inderdaad flink verhogen, met 1,5 procent boven op de NAVO-norm van 2 procent, kan het totaalbedrag optellen tot 800 miljard euro, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dinsdag.
Hongarije en Slowakije zitten daadkracht in de weg
Veel lidstaten hebben de afgelopen weken al aangegeven dat ze meer geld willen stoppen in hun defensie. Een heikeler punt op de top is dan ook de steun aan Oekraïne. Want als het aankomt op het nemen van politieke besluiten is de eenheid ver te zoeken.
Vrijwel alle lidstaten willen de steun aan Oekraïne intensiveren, vooral nu de Verenigde Staten het laten afweten. Maar Hongarije en Slowakije liggen dwars. De landen dreigden deze week met het ontregelen van de bijeenkomst. Ze willen een staakt-het-vuren en vinden dat Europa de oorlog in stand houdt door het leveren van militaire en financiële steun.
De Hongaarse premier Viktor Orbán dwarsboomde al vaker de plannen van de EU, waardoor steunpakketten vertraging opliepen. Tegelijkertijd draaide hij altijd bij, omdat het EU-lidmaatschap Hongarije veel voordelen biedt.
Kleinere coalitie beter in staat om besluiten te nemen
Het is afwachten hoe hard de onderhandelingen vandaag gevoerd worden. Als de EU niet met een daadkrachtig pakket komt, rijst de vraag of het nog wel de juiste plek is om belangrijke besluiten te nemen.
Bovendien kunnen niet alle problemen worden opgelost door meer geld uit te trekken. De Europese wapensector is bijvoorbeeld sterk versnipperd en voor de bediening van geavanceerde wapens zijn hoogopgeleide militairen nodig. Een eenduidig Europees defensiebeleid is er niet.
Als het op defensiesamenwerking aankomt, is het nog altijd de NAVO die de leidende rol heeft. En binnen Europa mengt het Verenigd Koninkrijk, dat al een aantal jaren geen lid meer is van de EU, zich prominent in het verdedigen van Oekraïne.
De Britse premier Keir Starmer wil dat een coalitie van bereidwillige landen het voortouw neemt. Wie weet kan een kleinere groep landen, zonder dwarsliggers, sneller besluiten nemen.
