Redactie
De bedragen die multinationals via Nederland direct doorsluizen naar belastingparadijzen zijn sinds 2020 veel lager dan voorheen. Dat blijkt uit een analyse van De Nederlandsche Bank (DNB). Wel gaat er meer winst via Nederland naar andere landen.
Het was voor multinationals aantrekkelijk om winsten via Nederlandse brievenbusfirma’s naar landen te sluizen met een zeer gunstig belastingregime, zoals Bermuda of de Bahama’s. Het gaat dan bijvoorbeeld om winsten uit dividend, rentebetalingen of royalty’s.
Die geldstroom is aanzienlijk geslonken, onder meer doordat Nederland tegenwoordig een bronbelasting heft. Bedrijven en brievenbusbedrijven in Nederland moeten nu belasting betalen over het reizende geld naar zusterbedrijven in belastingparadijzen.
«Het zijn winstenstromen van het ene naar het andere land met mogelijk als doel om de belastingdruk te verlagen», zegt Arjen Berkenbos van DNB. «Uiteindelijk eindigt de winst bij de eigenaar van het bedrijf.»
De geldstroom vanuit Nederland naar landen waar de belastingdruk bijzonder laag is, bedroeg tussen 2017 en eind 2019 gemiddeld 37 miljard euro. In 2020 daalde dat bedrag naar 5 miljard euro en in de daaropvolgende jaren schommelde de geldstroom naar belastingparadijzen tussen de 10 miljard en 7 miljard euro.
«Niet alleen zijn de bedragen gekrompen, maar ook de omvang van de balans van bedrijven die zich hiermee bezighouden», zegt Berkenbos. Dat is een gevolg van nieuwe regelgeving.
Meer geld via Nederland naar andere landen
Tegelijkertijd is de totale stroom van investeringen in Nederland naar andere landen niet gedaald, benadrukt DNB. In 2022 en 2023 lag die rond de 324 miljard euro. In 2019 ging het nog om 283 miljard euro.
Bedrijven die in Nederland zijn opgericht voor de doorstroom van winsten spelen volgens DNB nog steeds een grote rol. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om geldstromen naar het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten, waar Nederland stevige economische relaties mee heeft.
Internationaal kreeg Nederland geregeld kritiek omdat het een spil zou zijn in wereldwijde belastingontwijking, waardoor overheden van ontwikkelingslanden veel inkomsten mislopen. Sommige landen, zoals Oeganda, zouden bepaalde belastingen helemaal niet kunnen heffen door de rol van Nederland, schreef het Centraal Planbureau enkele jaren geleden.
In 2021 sloten bijna 140 landen, waaronder Nederland, een overeenkomst om winsten van grote multinationals voor minimaal 15 procent te belasten. Die afspraken moeten voorkomen dat landen met elkaar concurreren om internationale bedrijven binnen te halen door een steeds lager belastingtarief aan te bieden.
